انقباضات دردناك ناخودآگاه و پایدار عضلات و یا رشتههای عصبی موجود در آنها ،گرفتگي عضلاني (كرامپ عضلاني( اطلاق می شود. انقباضات ناگهانی، غیرارادی و دردناک به طور ناگهانی از چند ثانیه تا چند دقیقه است و اغلب هنگام خواب یا استراحت اتفاق می افتند و معمولا حساسیت و درد عضله تا ۲۴ ساعت پس از آن رفع می شود.
این عارضه در اکثر موارد بی ضرر در نظر گرفته می شود ولی در برخی موارد اسپاسم عضلاني به قدري شديد است كه در حركات و فعاليتهاي عادي روزمره نيز محدوديت ايجاد مي كند.
علت :
در اغلب موارد علت اصلي گرفتگی عضلات پا دقيقاً معلوم نمي باشد، ولي به احتمال زياد عدم تعادل بين جذب و دفع الكتروليتهاي سرم مثل كلسيم، منيزيم، پتاسيم و ويتامين هاي E, C, B و نيز فعاليت غيرعادي در نورون هاي حركتي نخاعي مي تواند زمينه ساز باشد.
به طور کلی گرفتگی عضلات میتواند دلایل مختلفی داشته باشد از جمله:
- فعالیت های سنگین ورزشی
- کشش و نرمش ناکافی قبل از ورزش
- قرار گرفتن طولاني مدت در يـك وضعيت
- دهیدراتاسیون (کم شدن آب بدن)
- هیپوکالمی (کاهش پتاسیم)
- بارداری
- اختلال عملکرد عصب
- سن (افراد سالمند با احتمال بیشتری دچار گرفتگی عضلانی می شوند)
- تحریک عضلات ساق پا و کف پا در اثر تحریک دیسک کمر
- وجود یک اختلال زمینه ای مانند بیماری های متابولیک ( دیابت ، بیمای مزمن کلیوی نارسایی حاد کلیه ، هيپرتيروئيدي ، فشار بالا، سيروز كبدي و … )
- اختلالات ساختاری بیماری شریان محیطی (PAD) (اختلال در خونرساني اندام ها به خصوص اندام تحتاني) ، تنگی کانال نخاعی ، بيماري هاي عصبي- عضلاني
- مسمومیت با سرب
- مصرف برخی داروها ( مانند داروهای فشار خون ، داروهای کاهنده کلسترول (استاتین ها)، آهن وریدی، دیورتیک ها (ضد احتباس آب)، استروژن ، ناپروکسن …)
- اختلالات ژنتيكي
روش های درمان
گاهي رفع علت زمينه اي تنها درمان مورد نياز است.
- درمان دارویی: به طور کلی هیچ دارویی برای گرفتگی عضلات توصیه نمی شود، در صورت انقباض شدید عضلانی و احساس درد و ناراحتی ، استفاده از قرص های مسکن توصیه می شود.
- ورزش و تمرینات کششی: تمرینات کششی به بهبود و حفظ انعطافپذیری و حفظ جریان خون مناسب عضلات کمک میکنند
- ماساژ درمانی
- کمپرس سرد: استفاده از کمپرس سرد بر روی عضلات دردناک در 24 ساعت اول
- گرمادرمانی: گرما موجب رفع گرفتگی عضلانی و تسکین آنها خواهد شد (شامل کیسهی آب گرم، یا حمام آب گرم و یا جکوزی)
مواردی که لازم است به پزشک مراجعه کنید:
- گرفتگی شدید و مداوم عضلات
- گرفتگی عضلات ساق پا بعد از قرار گرفتن در معرض سمومی مانند سرب
- ایجاد ضعف عضلانی و آتروفی همراه با گرفتگی عضلات پا
- اختلالات عملکرد به دلیل گرفتگی عضلات پا
