روش جراحی تعویض کامل مفصل زانو (Total Knee Arthroplasty)
در عمل جراحی تعویض کامل مفصل زانو یا آرتروپلاستی زانو ( Total Knee Arthroplasty ) سطح مفصلی استخوان های ران و ساق در مفصل زانو برداشته شده و به جای آن ایمپلنت قرار داده میشود.
هدف این جراحی از بین بردن درد زانو ، بازیابی دامنه حرکتی مطلوب در مفصل زانو و اصلاح تغییر شکل های ایجاد شده در زانو می باشد.
به طور کلی جراحی تعویض کامل مفصل زانو نتایج موفق آمیزی به همراه دارد و امروزه بهبود ایمپلنت های موجود و تکنیک های جراحی ، این عمل را بسیار تاثیرگذارتر از قبل کرده است.
انواع ایمپلنت های مورد استفاده در جراحی تعویض کامل مفصل زانو
انواع مختلفی از پروتزهای زانو وجود دارد که بسته به تشخیص پزشک براساس فاکتورهای خاص هر بیمار انتخاب می شود.
جنس پروتزهای مورد استفاده در تعویض کامل مفصل زانو از کبالت، تیتانیوم و پلی تیلن می باشد و اغلب از سه قسمت تشکیل شدهاند:
- قسمت فمورال ( قسمتی از مفصل زانو است که به استخوان ران متصل میشود)
- قسمت تیبیال ( قسمتی از مفصل زانو که به استخوان ساق پا متصل میشود)
- پلی اتیلن (پلاستیک فشرده) بین دو قطعه فمور و تیبیا
روند عمل جراحی تعویض کامل مفصل زانو
بیهوشی
انتخاب نوع بیهوشی (بی هوشی عمومی یا موضعی) به وضعیت بیمار ، توصیه های متخصص بیهوشی و تشخیص پزشک جراح بستگی داد. بی هوشی موضعی به صورت بیهوشی ستون مهره ها و یا بیهوشی عمومی انجام می شود.
روش جراحی تعویض کامل مفصل زانو
ابتدا پزشک جراح یک شکاف پوستی در جلو مفصل زانو ایجاد می کند و پس از کنار زدن پوست و بافت های زیر پوستی استخوان کشکک را به کنار میزند تا سطح پایینی استخوان ران و سطح بالایی استخوان تیبیا (درشت نی) مشخص شوند.
با استفاده از اره های برقی مخصوص برش هایی را در انتهای پایینی استخوان ران و در قسمت بالایی استخوان تیبیا یا درشت نی ایجاد می کند. با این برش ها غضروف مفصلی، استخوانهای آسیب دیده و مقدار کمی از استخوان در این ناحیه برداشته می شود و استخوان ها آماده اتصال ایمپلنت می شوند.
سپس ایمپلنت جایگزین می شود که قسمت هایی از آن فلز و قسمتی دیگر نوعی پلاستیک بسیار مقاوم است. معمولا اتصال اجزای پروتز به بستر استخوان های ساق و ران با استفاده از ماده خاصی به نام سیمان استخوانی (polymethylmethacrylate) انجام می شود.
روش تثبیت بیولوژیک
در برخی موارد از روش تثبیت بیولوژیک استفاده میشود، در این حالت مفصل مصنوعی در محل اتصال به استخوان، سطح متخلخلی دارد و بر اثر گذشت زمان استخوان رشد میکند و به داخل سطح مفصل مصنوعی نفوذ میکند و آن را در جای خود محکم نگه میدارد. گاهی اوقات جراحان از ترکیبی از این دو روش استفاده میکنند، یعنی بخشهای از مفصل مصنوعی با سیمان استخوانی و بخشهای دیگری با روش تثبیت بیولوژیک متصل میشود. به این روش، پروتز هیبرید گفته میشود. پزشک معالج عموما براساس سن، سطح فعالیت، کیفیت استخوان و وضعیت های پزشکی دیگر تصمیم می گیرد که کدام روش تثبیت سازی مناسب است.
در مرحله آخر یک قطعه پلاستیکی از جنس پلی اتیلن مقاوم در بین این دو قطعه فلزی قرار می گیرد. به این ترتیب استخوان های ران و درشت نی می توانند به راحتی و بدون درد بر روی هم حرکت کنند.
در بعضی موارد سطح پشتی استخوان کشکک هم برش داده شده و یک قطعه پلاستیکی به آن ناحیه چسبانده می شود.
وقتی ایمپلنت در جای مناسب ثابت شد و تمامی عضلات و رباط های محافظ به خوبی کار کنند، جراح برش را بخیه می زند. پس از اتمام جراحی ، بیمار یک تا دو ساعت در اتاق ریکاوری تحت نظر قرار می گیرد و سپس به بخش عمومی منتقل می شود.
عوارض این جراحی می تواند شامل موارد زیر باشند:
- عوارض عمومی بعد از جراحی شامل عوارض ناشی از بیهوشی ، کم خونی ، خونریزی زودرس و نقص در جریان ترمیم زخم
- عفونت : بعد از TKA عفونت نادر است و در صورت بروز باید در مراحل اولیه تشخیص داده به صورت فوری درمان گردد. ضروری است توصیه های لازم در مورد کاهش ریسک عفونت برای چندین سال پس از جراحی نیز رعایت شوند.
- ترومبوز وریدی عمقی (لخته های خونی در وریدهای عمقی پاها) : این عارضه می تواند منجر به انسداد نسبی یا کامل عروق خونی شده و ایجاد درد و تورم کند. یکی از مهمترین عوارض احتمالی ترومبوز سیاهرگی عمقی، آمبولی ریوی است که به علت انتقال لخته خونی به دستگاه گردش خون ریوی ایجاد می شود. در پیش گرفتن اقدامات احتیاطی مناسب مانند شروع به حرکت زود هنگام بیمار، استفاده از جوراب های مخصوص ترومبوآمبولی ، پمپ پا و داروهای ضد انعقادی ضروری است.
در ادامه ویدیویی مربوط به مراحل عمل جراحی تعویض کامل مفصل زانو را مشاهده می کنید.
