زانوبندهای طبی (بریس و ارتز‌های زانو)

زانوبندهای طبی (بریس و ارتز‌های زانو)

زانوبندهای طبی (بریس و ارتز‌های زانو) یکی از رایج‌ ترین وسایل حمایت کننده زانو هستند که با نگهداری از مفصل‌های زانو به هنگام کشش و تحرک باعث افزایش ثبات و پایداری زانو شده و به کاهش فشار و کشش روی قسمتهای آسیب‌دیده زانو، ایجاد گرما و فشردگی در زانو ، اصلاح راستای قرارگیری زانو ، کمک به عملکرد درست و محدود شدن برخی حرکات زانو که ممکن است باعث تشدید درد شوند، کمک می کنند.

موارد لزوم استفاده از زانوبندهای طبی

• تروما و آسیب های زانو: زانوبند در آسیب‌هایی مانند پارگی رباط ( رباط صلیبی قدامیACL ، رباط صلیبی خلفیPCL  ، لیگامنت‌های جانبی یا میانی (پارگی‌های جزئی لیگامان‌ها ، دررفتگی زانو ، آسیب‌های منیسک و … مفید است. چنین آسیب هایی می‌تواند سبب خالی شدن زانو یا بی ثباتی آن شوند و در حین درمان نیاز به ابزار کمکی دارند.
• استفاده از زانوبند پس از جراحی: در طول دوره پس از عمل یا در طی مرحله توانبخشی، توصیه می شود که از زانوبند استفاده شود تا بتوان زمان کافی برای بهبود بافت آسیب دیده و حمایت کافی برای مفصل را فراهم کرد و به توانبخشی مجدد آن کمک شایانی کرد.

• بیماری‌های مفصلی مانند آرتروز زانو، استئوآرتریت، زانوی دوندگان یا هر بیماری که موجب درد زانو می‌شود ممکن است نیازمند استفاده از زانو بند باشند.
• استفاده از زانوبند به عنوان یک اقدام پیشگیرانه ( زانوبند‌های پروفیلاکتیک ): به ویژه برای افرادی که در معرض خطر آسیب زانو قرار دارند مانند افرادی که دچار آسیب های قبلی زانو شده اند و یا در ورزشکاران (بسکتبال، وزنه برداری، والیبال ، اسکی و …) با هدف پشتیبانی و باعث کاهش شوک و ضربه ناشی از پریدن مکرر و خطر آسیب دیدگی شدید زانو توصیه شود.

میزان ناپایداری زانو مهم‌ترین عاملی است که در زمان انتخاب زانوبند طبی باید به آن توجه شود. حمایت کننده‌های زانو از نظر میزان حمایت کنندگی در سه دسته قرار می‌گیرند:

• درجه ۱ : حمایت کننده‌های ساده دارای خاصیت کشسانی بدون بخش ثابت یا بند و بست اضافی. هر چند این زانوبندهای طبی کمترین حمایت را از مفصل زانو به عمل می‌آورند، ولی می توان به عنوان وسیله کمکی برای حفظ گرمای زانو و فشرده کردن زانو ها از آن ها استفاده کرد.
• درجه ۲ : این نوع زانوبند ها حمایت کننده‌ و پایدار کننده مفصل زانو هستند با بندهای پلاستیکی یا فلزی سبک در اطراف و گاهی بست های بیشتر برای حمایت مضاعف. این زانوبند طبی حمایت متوسطی از زانو به عمل می‌آورند و و در برابر چرخش و حرکت‌ های ناگهانی از زانو محافظت می کنند.
• درجه ۳ : زانوبندهای لولادار که در هر یک از دو طرف زانو دارای لولای ثابت پلاستیکی یا فلزی هستند که حرکت زانو را به شیوه‌ای مشابه حرکت طبیعی زانو با حداکثر حمایت، ممکن می‌سازند و تقریباً از تمام حرکت‌های چرخشی و جانبی زانو جلوگیری می کنند.

ویژگی‌های زانوبند مناسب

• سایز مناسب
• قابلیت تنظیم میزان فشار بر روی زانو
• آزادی در حرکت
• عدم لغزش
• میزان کشش و سختی
• وزن و جنس مناسب
• قابلیت استفاده در آب

مواردی که باید هنگام استفاده از زانوبند طبی مورد توجه قرار گیرند:

• در هنگام انتخاب بریس‌ها باید با پزشک مشورت کنید:

باید به این نکته مهم توجه داشت که زانوبند نامناسب یا استفاده نادرست از زانوبند می‌تواند روند بهبودی را به تاخیر انداخته و یا باعث مشکلات بیشتری شود. بریس انتخابی نباید در عملکرد طبیعی زانو اختلال ایجاد کند، باعث افزایش درد یا تشدید علائم شود، احتمال آسیب دیدن بخش‌های دیگر پایین تنه را افزایش دهد یا به دیگر بازیکنان در حین فعالیت‌های ورزشی صدمه بزند.

چنانچه نوع اشتباهی از بریس‌های زانو را انتخاب کنید یا آن را به طور اشتباه بپوشید ممکن است باعث افزایش درد شود. بنابراین بهتر است پس از مشورت با پزشک متخصص مناسب ترین نوع زانوبند، متناسب با وضعیت بیمار و مشکل وی انتخاب و یا طراحی و ساخته شود. معاینه دقیق بیمار و تجویز زانوبند مناسب توسط پزشک می‌تواند در بهبود نحوه راه رفتن، تحرک و قدرت پاها و زانوها کمک کند. علاوه بر این نحوه صحیح بستن آن نیز باید به بیماران آموزش داده شود تا حداکثر اثربخشی را به همراه داشته باشد.

• اندازه و مناسب بودن زانوبند:

سفت‌تر بودن بریس همیشه به معنی بهتر بودن آن نیست و هیچ موقع نباید زانوبندها را خیلی محکم ببندید زیرا ممکن است در گردش خون پا اختلال ایجاد کرده و یا باعث گیر افتادن اعصاب  پا شود. اگر هم خیلی شل باشد ، به سمت پایین پا سر می‌خورد و پشتیبانی کافی برای زانوی را فراهم نخواهد کرد .

• بریس‌ها را فقط در مواقع نیاز بپوشید زیرا استفاده از بریس در هنگام استراحت برای زانودردهای خفیف باعث ضعیف شدن تدریجی عضلات اطراف زانو می‌شود و این ضعف در نهایت باعث بروز مشکلات بیشتری خواهد شد بنابراین باید زمانی که به بریس نیاز ندارید آنها را درآورید.

• استفاده از زانوبند طبی در هنگام ورزش، باید طبق دستور پزشک انجام شود.

• در هنگامی که در حال فعالیت هستید مرتبا وضعیت زانو بند خود را چک کنید تا مطمئن شوید که در جای درست قرار دارد و از جای خود حرکت نکرده است. در صورتی که زانوبند در جای درست روی زانو قرار نگیرد، ممکن است به جای کمک کردن، موجب آسیب رساندن به زانو شود.

• پزشک به شما خواهد گفت که چه زمانی می‌توانید استفاده از زانوبند را کنار بگذارید.

انواع بریس‌ها  و زانوبند طبی

طیف گسترده‌ای از بریس‌ها با ویژگی‌ها و طراحی‌ها و کارکردهای متفاوت مختلف وجود دارند. هر نوع بریس برای کمک به آسیب‌دیدگی یا عارضه ای خاص در زانو طراحی شده است .

انواع مختلف زانوبندهای طبی عبارتند از:

زانوبندهای فشاری

زانوبندهای فشاری پرکاربردترین نوع بریس‌ها هستند زیرا برای طیف گسترده‌ای از عوارض و آسیب‌دیدگی‌های زانو ، بیماران در انتظار جراحی تعویض مفصل و یا با اهداف پیشگیرانه می‌توان از آنها استفاده کرد. از مزایای این بریس ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• توزیع فشار وارد شده بر زانو ( ایستادن، راه رفتن یا خم شدن روی زانو بر مفصل زانو و بافت‌های اطراف آن فشار وارد می آورد، با استفاده از بریس فشاری این فشار به استخوان‌های بلندتر و قوی‌تر و بافت‌های عضلانی منتقل می‌شود و باعث کاهش فشار مستقیم وارد شده بر زانو می شود)
• ایجاد گرما و فشار ملایمی برای زانو که در تسکین درد مفصل مؤثر است
• ابزاری برای پیشگیری از آسیب‌دیدگی

بریس‌های لولایی(توانبخشی):

این نوع بریس‌ها برای بیمارانی که دچار آسیب‌دیدگی‌های جدی‌ نظیر پارگی رباط صلیبی قدامی، رباط صلیبی خلفی و پارگی رباط‌های جانبی شده‌اند استفاده می شوند. همچنین برای تأمین حفاظت و ثبات زانو پس از انجام عمل‌های جراحی زانو مناسب هستند.

زانوبندهای طبی پوشیدنی

این نوع از زانوبندها در موارد آسیب‌دیدگی‌های خفیف تا متوسط مفصل و عضلات اطراف زانو به کار برده می‌شوند و برای بیماران مبتلا به آرتروز یا درد مزمن زانو بسیار مناسبند. این زانوبندهای طبی، نسبت به بریس‌های لولایی سبک‌ترند و حرکات زانو را مانند بریس‌های لولایی محدود نمی‌کنند ، بنابراین بیمار قادر خواهد بود بدون کاهش دامنه حرکتی، حفاظت مضاعفی را برای زانوی خود تأمین کند. همچنین ، این نوع بریس‌ها برای ورزشکارانی که می‌خواهند بدون محدود شدن دامنه حرکتی زانو به فعالیتهای ورزشی بازگردند مناسب هستند.

بریس‌های کشکک باز وکشکک بسته

این نوع از بریس‌ها در موارد بی‌ثباتی، دررفتگی کشکک زانو  و درد خفیف تا متوسط زانو به کار برده می‌شوند.

این بریس‌ها علاوه بر کمک به تثبیت کشکک زانو و حفظ آن در محل خود به برداشت فشار از روی زانو نیز کمک کرده و باعث حرکت روان‌تر استخوان کشکک می‌شوند.

• زانوبند طبی با کشکک باز به تثبیت کشکک زانو در محل درست آن کمک کرده و از جابجا شدن آن جلوگیری می‌کند و باعث کاهش فشار روی کشکک زانو شده و برای کاهش درد ناحیه کشکک مفید است
• زانوبند طبی با کشکک بسته برای زانوهای آسیب دیده به کار برده می‌شوند و اثر چندانی بر کشکک زانو ندارند و بیشتر برای افرادی مناسب است که می‌خواهند کشکک زانو حمایت و فشردگی یکسان با بقیه زانو دریافت کند.

بریس های بندی و نواری

این بریس ها در موارد ابتلا به تاندونیت کشکک زانو که یکی از مشکلات شایع بین ورزشکاران جوان نیز می باشد، مناسبند. در افراد دچار تاندونیت پاتلار ، بند پاتلار برای وارد آوردن یک فشار حمایتی روی سطح بین کشکک زانو و زانو طراحی شده است ، تنش وارده بر تاندون را کاهش داده و باعث می‌شود که درد زانو در هنگام خم و راست کردن پا کاهش یابد.

بریس‌های تثبیت‌کننده زانو

بریس‌های تثبیت‌کننده زانو سخت ترین بریس ها هستند و مانند گچ عمل می‌کنند و زانو را کاملا ثابت در جای خود نگه می‌دارند. این بریس ها در بیمارانی به کار می روند که پس از آسیب‌دیدگی‌های جدی نیازی به گچ گرفتن زانو به منظور تثبیت زانو ندارند. بر خلاف گچ، بریس‌های تثبیت‌کننده را می‌توان برای درمان‌های موقتی، شستشو و تسکین خارش درآورد. این بریس‌ها بسیار سبک هستند و از پارچه و فوم نئوپرن تولید شده‌اند. وجود باندهای فلزی موجود در این زانوبندها باعث بی‌تحرکی و سختی آن‌ها و عدم حرکت زانو در دوران بهبودی می‌شود.

زانوبندهای طبی پددار

در مواردی که درد زانو ناشی از زانو زدن طولانی ( فعالیت‌هایی نظیر باغبانی، تعمیرات منزل و ..) باشد، استفاده از بریس‌های پددار راه حل مناسبی است.

بریس‌های سفارشی زانو

بریس‌های سفارشی زانو، بریس هایی هستند که مطابق زانوی بیمار قالب‌گیری شده ، مناسب‌ترین سایز و ساختار که حداکثر حفاظت و تثبیت زانو را ایجاد می کنند و مختص آسیب‌دیدگی خاص فرد طراحی می‌شوند.