اختلاف طول پا (اندام تحتانی)
کوتاه شدن پا (lower limb shortening) یا اختلاف طول پا (اندام تحتانی) به مواردی گفته می شود که یکی از پاها از پای دیگر کوتاه تر است . هرچه میزان اختلاف طول بیشتر باشد تغییر حالت طبیعی بدن و الگوی راه رفتن بیشتر احساس خواهد شد. بزرگترین مشکلی که کوتاه شدن یک اندام تحتانی نسبت به اندام دیگر بوجود می آورد لنگش است. این اختلال میتواند منجر به عوارض متعددی مانند مشکلات ران، زانو، قوزک و انحراف ستون فقرات شود.
علت:
علل مختلفی باعث اختلاف طول پا و کوتاهی آن می شود که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تروماها (شکستگی یا در رفتگی اندامهای تحتانی): هرگونه آسیبی که به استخوان یک پا وارد شود (حتی اگر به طور مناسب درمان شود) میتواند رشد طبیعی آن را مختل کند و باعث کوتاه شدن طول اندام شکسته شود
- شکستگی های لگنی
- بد جوش خوردن و یا جوش نخوردن شکستگی
- آسیب صفحه رشد در کودکان
- جراحی در ناحیه زانو یا لگن
- عوامل مادرزادی از جمله وضعیت جنین در حال رشد در داخل رحم
- آسیبهای هنگام تولد مانند در رفتگی مفصل لگن نوزاد در زمان زایمان
- عفونتها
- التهاب مغزاستخوان یا سایر بیماریهای استخوانی که ممکن است موجب اختلال در رشد استخوان و به مرور زمان باعث کوتاه شدن پا شود.
- برخی از بیماری های عصبی مانند ضعف عضلات اندام
- فلج مغزی و سایر مشکلات عصبی ماهیچهای
عوارض اختلاف طول اندام تحتانی
در افراد دچار اختلاف طول پا ها و کوتاهی یک اندام تحتانی ، خم کردن روی پا به سمت پایین در پای کوتاهتر برای بلندتر کردن آن (پرونیشن) ، کج شدن به سمت پای کوتاهتر و یا فشار برروی پای مقابل ممکن است باعث بروز عوارضی مانند وارد آمدن تنش و فشارهای غیر طبیعی بر قسمت کمر، بالای رانها، زانوها، قوزک پاها و پا که منجر به دردناک شدن این ساختارها به ویژه هنگام ایستادن یا راه رفتن شود. علاوه بر این ممکن است فشار به کمر و لگن باعث کج شدن لگن و انحراف جانبی ستون مهره ها نیز شود.
علائم اختلاف طول پا (اندام تحتانی):
این اختلال میتواند بر تمام بدن تأثیر بگذارد، علائم عارضه اختلاف طول پا (اندام تحتانی) شامل موارد زیر می شود:
- دردناحیه زانو ، کمر ، ران یا قوزک پا
- مشکلات مربوط به راه رفتن مانند لنگیدن یا راه رفتن روی پنجه
- عدم تعادل هنگام راه رفتن و دویدن
- خستگی زیاد
- مشکلاتی که در وضعیت اندامها به وجود میآید مانند کج شدن شانه
- سیاتیک یا التهاب عصبها در ناحیه ران پا و پایین کمر
تشخیص
اختلاف طول اندامها توسط پزشک از طریق بررسی وضعیت جسمانی و پیشینه کامل پزشکی بیمار، معاینه فیزیکی و استفاده از عکس رادیوگرافی و اسکنوگرام (Scanogram) اندام تحتانی، تشخیص داده می شود.
در برخی کودکان در حال رشد، ممکن است پزشک هر 6 ماه تا یک سال یک بار معاینات فیزیکی و رادیولوژی را تکرار کند تا ببیند که آیا اختلاف طول اندامها افزایش پیدا کرده یا بدون تغییر مانده است.
روش های درمان
درمان غیر جراحی
برای مواردخفیف اختلاف طول اندامها (مواردی که تفاوت طول پاها کمتر از 5/2 سانتی متر باشد) و در افرادی که هیچ گونه بدشکلی و ناهنجاری در اندامهایشان ایجاد نشده است به درمان خاصی نیاز نیست.
برای این اختلافهای جزئی، معمولاً پزشک استفاده از ، استفاده از کفشهای دارای تخت بلند (اضافه کردن پاشنه کفش) یا استفاده از کفی داخل کفش را توصیه میکند که در اغلب موارد میتواند شیوه راه رفتن و دویدن را بهبود بخشد و نیز درد ناشی از اختلاف طول پا ها را تسکین دهد.
درمان جراحی
اختلاف طول بیشتر از 4 تا 6 سانتی متر اندام تحتانی را می توان با اعمل جراحی درمان کرد. با استفاده از عمل جراحی می توان طول اندام کوتاه شده را بلندتر کرده یا با کم کردن طول اندام سالم لنگش بیمار را تصحیح کرد.
دکتر سلیمانها
متخصص ارتوپدی و فوق تخصص جراحی زانو ( mehran soleymanha )
دانشیار گروه ارتوپدی دانشگاه علوم پزشکی گیلان
عضو انجمن جراحان زانو و آسیب های ورزشی
