دررفتگی استخوان کشکک زانو زمانی رخ میدهد که کشکک از جای طبیعی خود واقع در شیار پاتلو فمورال (تروکلئا) که شکاف V شکل در جلوی استخوان ران است، خارج شود.
این عارضه معمولا در اثر ترومای مستقیم بر روی زانو و یا چرخش یا خم شدن ناگهانی پا به وجود می آید. علاوه براین ، کشکک زانو در برخی از افراد به صورت مزمن ناپایدار است ( دلیل این امر می تواند شکل نامناسب ساختمان استخوان ها مانند کم عمق بودن شیار تروکلئا و یا شل بودن بافت های اطراف آن باشد).
به طور کلی هدف از درمان دررفتگی کشکک زانو، جا انداختن استخوان کشکک زانو بدون استفاده از عمل جراحی و باز توانی مناسب به منظور جلوگیری از دررفتگی ها و آسیب های بعدی به استخوان کشکک می باشد.
پس از یک بار دررفتگی زانو احتمال وقوع مجدد آن افزایش مییابد. باید برای پیشگیری از وقوع اتفاقات بعدی هر چه سریعتر اقدام به درمان دررفتگی کشکک زانو کرد. بیشتر افرادی که پس از اولین در رفتگی کشکک زانو، تحت باز توانی مناسب قرار می گیرند، در آینده دوباره دچار آن نخواهند شد. اما بعد از دومین دررفتگی به احتمال ۵۰ % احتمال عود مجدد وجود دارد و نیاز به عمل جراحی است.
در مواردی که نیاز به جراحی وجود دارد، انجام رادیوگرافی نیمرخ زانو جهت تعیین ارتفاع کشکک ( احتمال patella alta ) و MRI و CT اسکن Axial جهت بررسی ناودان تروکلئا لازم است.
1 – جراحی بازسازی رباط MPFL
در مواردی که آناتومی نرمال وجود دارد و دررفتگی کشکک زانو منجر به آسیب رباط ها شده باشد (در MRI پارگی رباط MPFL وجود داشته باشد) نیاز به اقدام جراحی دارد.
در این شرایط پزشک معمولا رباط آسیب دیده (رباط پاتلوفمورال) را با استفاده از اتوگرافت یا آلوگرافت مورد بازسازی قرار می دهد.
2- تروکلئوپلاستی (trochleoplasty)
جراحی تروکلئوپلاستی روشی مناسب برای ایجاد ثبات کشکک زانو و توزیع یکنواخت تر فشار محفظه کشکک-ران است.
- اندیکاسیون های تروکلئوپلاستی
تروکلئوپلاستی در افرادی انجام می شود که دچار بی ثباتی کشکک همراه با دیسپلازی شدید تروکلئار ( دارای شیار تروکلئار مقعر ) هستند.
- روش جراحی تروکلئوپلاستی
در این جراحی قسمت دیستال فمور طوری برش و تغییر شکل داده می شود که شیار تروکلئار به شکل طبیعی خود در می آید. این روش جراحی برای شیارهای تروکلئار کم عمق یا مسطح مناسب نیست و معمولاً در این شرایط بازسازی MPFL یا بی نظمی کشکک مناسب تر است.
چنانچه غضروف مفصلی نیز دچار آسیب شده باشد از طریق آرتروسکوپی درمان میشود. عدم درمان و پیگیری این عارضه می تواند منجر به ناپایداری مزمن کشکک زانو و در نهایت ایجاد آرتروز در زانو گردد.
- دوران نقاهت پس از جراحی در رفتگی کشکک زانو
به طور معمول ، بیماران پس از تروکلئوپلاستی یک شب در بیمارستان می مانند.
فرد می تواند بلافاصله روی پای جراحی شده قدم بزند اما اغلب برای پشتیبانی به عصا نیاز است.
خم و راست شدن زانو از همان ابتدا تشویق می شود تا سفتی و ضعف را به حداقل برساند.
درد و تورم مداوم تا شش ماه پس از عمل شایع است.
فرد می تواند 3-4 هفته پس از جراحی شروع به کار کند.
- باز توانی
فیزیوتراپی بلافاصله پس از عمل برای بازیابی دامنه حرکتی و قدرت عضلانی شروع می شود. در طول ماه اول، تاکید باز توانی بر روی بهبود رباط ترمیم شده، همزمان با حفظ دامنه ی حرکتی در محدوده مورد تایید پزشک می باشد. پس از آن تمرینات تقویتی و پایدار کننده ی مخصوص برای اندام تحتانی فرد ارائه می شوند.
- عوامل خطر
این جراحی یک روش بسیار قابل اعتماد برای تثبیت کشکک است. اکثر افرادی که به دلیل بی ثباتی کشکک تحت عمل تروکلئوپلاستی قرار می گیرند، از نتیجه کار راضی هستند، با این حال مانند هر عمل جراحی دیگری، تروکلئوپلاستی نیز ممکن است با خطراتی مانند عفونت، عوارض بیهوشی عمومی، بی حسی یا حساسیت در اطراف اسکار و خطر ترومبوز ورید عمقی همراه باشد.
از نظر درد ، نتایج می تواند کمی غیرقابل پیش بینی باشد. به طورکلی، عملکرد زانو راحت تر از قبل از جراحی است اما درد ممکن است تا حدی ادامه داشته باشد.
این احتمال وجود دارد که با وجود این عمل ، کشکک هنوز کمی ناپایدار باشد.
