روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید Rheumatoid Arthritis (RA) از شایع ترین انواع بیماری خودایمن و التهابی است که عمدتا مفاصل مختلف بدن از جمله مفاصل دست، مچ و زانو را درگیر می کند.
بیماری روماتیسم مفصلی معمولا در یک الگوی متقارن بوجود می آید و هر دو دست، زانو، ساق پا، پا، باسن، آرنج و شانه را تحت تاثیر قرار می دهد.
این عارضه معمولا در سنین میانسالی شروع می شود و در زنان شیوع بالاتری دارد و زنان سه برابر بیش از مردان به این بیماری مبتلا میشوند.
علائم روماتیسم مفصلی زانو
این بیماری با التهاب مفصل همراه است و باعث ایجاد درد و گرفتگی در مفصل (حتی هنگامی که از آن استفاده نمی شود)، تورم ، حساسیت و قرمزی ، احساس گرما در اطراف مفصل، سفتی و خشکی صبحگاهی می شود، همچنین ممکن است علائم کلی در بدن مانند درجات خفیفی از تب ، خستگی مفرط ، ضعف بدنی به علت کم خونی (آنمی) ایجاد کند.
علائم روماتیسم مفصلی ممکن است بطور موقتی بروز کنند، متوقف شوند و دوباره بروز کنند.
گاهی مشکلات روماتیسم مفصلی چشم، قلب، سیستم گردش خون و ریه ها را نیز درگیر می کند.
علت روماتیسم مفصلی زانو
آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی مزمن است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول های سالم حمله کرده و باعث التهاب (تورم دردناک) در قسمت های آسیب دیده می شود. اگرچه علت اشتباه سلول های ایمنی در تشخیص سلولهای خودی کاملا مشخص نیست، به نظر می رسد عواملی محیطی مانند استرس، ویروس ها و باکتری ها با تحریک ژن هایی در سلولهای ایمنی در نهایت به اشتباه آنها منجر می شوند و سیستم ایمنی سلولهای خودی را بعنوان عامل بیگانه تشخیص می دهد.
در روماتیسم مفصلی زانو، این عارضه باعث التهاب لایه ی سینوویوم (synovium) مفصل می شود. لایه ی سینوویوم مسئول تولید مایعی لغزنده است که حرکت مفصل زانو و سایر مفاصل را تسهیل می کند. وقتی لایه سینوویوم ملتهب شود باعث احساس درد در زانو، قرمزی اطراف مفصل و تورم می شود. در این حالت حرکت دادن زانو نیز با مشکل مواجه می شود.
تشخیص روماتیسم مفصلی زانو
تشخیص بیماری آرتریت روماتوئید در مراحل اولیه دشوار است زیرا علائم و نشانه های اولیه مشابه بسیاری از بیماری های دیگر است.
- معاینه بالینی توسط پزشک: بررسی مفاصل را از نظر تورم، قرمزی و گرمی
- آزمایش خون : افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید معمولاً دارای میزان افزایش یافتهESR و CRP هستند که ممکن است نشانگر وجود یک روند التهابی در بدن باشد. سایر آزمایشات متداول خون فاکتور روماتوئید و آنتی بادی (anti CCP) هستند.
- روش های تصویربرداری : رادیوگرافی ساده، MRI می توانند برای ارزیابی پیشرفت آرتریت روماتوئید در مفاصل به پزشک کمک کنند.
روش های درمان
روش قطعی برای درمان روماتیسم مفصلی وجود ندارد اما به کمک برخی روش های درمانی می توان درد و علائم ناشی از این بیمار را کاهش داد. هدف از درمان آرتریت روماتوئید، کاهش درد و علائم بیماری به منظور بهبود عملکرد فرد است. شروع هر چه زودتر فرآیند درمان وارد شدن آسیب دائمی به مفصل را به تعویق می اندازد.
از جمله روش های درمان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دارو درمانی: داروی ضد التهاب غیر استروئیدی(NSAIDs) و داروی های ضد روماتیمسی، داروهای کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزون، تزریق مستقیم مفصلی شامل داروهای کورتیزول و …
- استراحت
- استفاده از آتل یا باندهای کشی به منظور کاهش درد و التهاب، پیشگیری از بدشکلی مفصل
- ورزش درمانی به منظور افزایش دامنه حرکتی مفصل
- فیزیوتراپی و توانبخشی
- درمان های جراحی: در صورتی که دارودرمانی و توانبخشی نتواند فرآیند آسیب به مفصل را کند ممکن است نیاز به انجام جراحی باشد، مانند جراحی سینووکتومی برای برداشتن غشای سینوویال (پوشش درونی مفصل) ملتهب و جراحی تعویض مفصل در مواردی که بیماری روماتیسم باعث تخریب کامل مفصل شود
