علل دردهای ساق پا

علل دردهای ساق پا

دردهای ساق پا، منشا درد ناحیه ساق ممکن است در استخوان، عضله، مفصل ، تاندون ، لیگامان ها، عروق محیطی یا اعصاب باشد.

در اغلب موارد دردهای ناحیه ساق به دنبال تروما ایجاد می شوند ، با این وجود این عارضه ممکن است به علل دیگری مرتبط باشد که عبارتند از:

علل اسکلتی – عضلانی

• شکستگی استخوان یا کشیدگی رباط

• اختلالات استخوان و مفاصل مانند بیماری‌های استخوانی (نظیر آرتریت) و تومورها

• کرامپ و گرفتگی عضلانی ساق پا

این عارضه شایع موجب احساس درد شدیدی در عضلات پشت ساق می شود که با انقباض و اسپاسم شدید عضله و سفتی آن همراه است. کرامپ عضلات ساق معمولا در موقع استراحت بخصوص موقع خواب بروز می کند.

• شین اسپلینت (Shine splint)

معمولا به دنبال فعالیت های فیزیکی شدید (اغلب دویدن) مخصوصا در زمان شروع یک ورزش جدید ایجاد می شود و باعث التهاب بافت های اطراف استخوان تیبیا (عضلات و تاندون ها) می شود.

• کشیدگی یا پارگی عضلات (calf strain) 

 عضلات ناحیه ساق ممکن است بر اثر عواملی نظیر ضربه مستقیم ، اعمال کشش ناگهانی روی عضله در فعالیتهای بدنی سنگین و یا ورزشی (مانند بسکتبال، تنیس و یا دویدن در زمین ها ناهموار و سراشیبی) ، گرم نکردن کافی قبل از ورزش دچار کشیدگی یا پارگی شوند.

• التهاب تاندون (تاندونیت)آشیل

 یکی از اولین علائم هشداردهنده‌ی التهاب تاندون آشیل، درد در ماهیچه ساق، در نزدیکی پشت پاشنه پا است. دردهای ساق پا بسیار شایع می‌تواند در اثر فعالیت‌های بیش از حد ساق پا یا بالا رفتن از پله به وجود بیاید و باعث می‌شود تاندون متورم، کشیده یا پاره شود.

 علل نورولوژیکی (عصبی) دردهای ساق پا

• نوروپاتی یا مشکلاتی در اعصاب محیطی ران یا ساق

بیماری های مختلفی می توانند ایجاد نوروپاتی کنند، معمولا در این بیماری ها عصب دچار التهاب شده و این التهاب موجب بروز درد در ساق می شود. به طور مثال نوروپاتی دیابتی (Diabetic neuropathy) از عوارض شایع دیابت است و اگر قند خون فرد دیابتی مدت زیادی بالا باقی بماند به تدریج عروق و اعصاب اندام ها آسیب می بینند. در اندام تحتانی ممکن است اعصاب دچار التهاب شوند که می تواند منجر به درد ، بی‌حسی یا کم‌حسی در ساق شود. عارضه ی دیگر دیابت طولانی مدت، تنگ شدن عروق اندام تحتانی است که می تواند موجب کاهش جریان خون اندام و درد ساق شود.

• درد سیاتیک (Sciaticalgia)

این بیماری به علت تحریک ریشه های عصبی می تواند موجب درد های تیر کشنده ای شوند که از پشت باسن شروع شده و به پشت ران، زانو، ساق و گاهی کف پا می رسد. بر حسب اینکه کدام ریشه عصبی در کمر تحریک شود محل درد ساق متفاوت خواهد بود. عواملی مانند تومور های نخاع و تنگی کانال نخاعی، اسپوندیلولیستزیس، تنگی سوراخ بین مهره ای، چاقی شکمی و التهاب عصب می‌توانند باعث بروز علایم درد سیاتیک شود. این علایم عبارتند از:

• سوزش، گرفتگی و درد پا در هنگام نشستن یا ایستادن
• بی‌حسی
• گزگز یا سوزن‌سوزن شدن پا
• خستگی

• گیر افتادن عصب پرونئال مشترک (Common Peroneal Nerve Entrapment)

این عارضه  معمولا به دنبال تورم، ایجاد بافت اسکار، یا آسیب فیزیکی در محل عصب پرونئال مشترک و در نتیجه وارد شدن فشار روی عصب رخ می دهد و می توانند منجر به بروز درد، بی حسی و گزگز در خارج و قدام قسمت دیستال اندام تحتانی شود.

علل عروقی دردهای ساق پا

• خونریزی

ضربه به ساق ممکن است موجب خونریزی در بافت های ساق بخصوص عضلات آن شود و این خونریزی موجب فشار به بافت ها و ایجاد تورم و درد شود. در حالات بسیار شدید، شدت خونریزی و تورم موجب می شود خونرسانی به ساق کم شود و باعث ایجاد درد شدید و کاهش حس و حرکت و سردی ساق و پا شود. به این وضعیت سندرم کمپارتمان Compartment syndrome می گویند.

• سندروم کمپارتمان مزمن

در مواردی ممکن است افزایش فشار درون یکی از کمپارتمان های عضلانی ساق بافت نرم منجر به افزایش فشار مایع میان بافتی شده، گردش خون پا را دچار اختلال کند و باعث درد، تورم و گاهی اوقات ناتوانی عضلات شود، این حالت سندرم کمپارتمان مزمن یا فشاری  (Chronic exertional compartment syndrome (CECS نامیده می شود.

• بیماری شریانهای محیطی ساق پا  (PDA: peripheral vascular disease)

این عارضه مربوط به تنگی یا انسداد سرخرگ های پا است که در نتیجه آن خونرسانی به پاها کاهش می باید. این تنگی ها ناشی از پلاک های درون سرخرگ (ناشی از تجمع چربی) می باشد. در نتیجه این تنگی یا انسداد، خونرسانی پاها مختل می شود که منجر به بروز علائم بیماری می گردد. این علائم ممکن است شامل: درد پا هنگام راه رفتن، زخم ساق پا، تغییرات ناخن، گزگز کف پا، رنگ پریدگى پا، تغییر رنگ ساق پا، زخم نوک انگشت پا، گرفتگى عضلات ساق پا، کبود شدن پا، سوزش و سردى پا باشند.

• اختلالات مربوط به تشکیل لخته خون (ترومبوز ورید عمقی) در ساق

این عارضه یکی از مشکلات شایع در زمینه لخته‌شدن خون می‌باشد که موجب تورم قابل توجهی در زیر یکی از زانو‌ها می‌شود. این مشکل ممکن است بر اثر عدم تحرک به مدت طولانی، مثلا در هنگام رانندگی‌های طولانی مدت در سفر یا هنگام استراحت پس از انجام عمل جراحی ایجاد شود.

لخته شدن خون در عروق ساق موجب می شود خونرسانی به ساق به شدت کاهش یابد و این امر نه تنها موجب ایجاد درد و تورم در ساق می شود بلکه لخته می تواند به قلب و ریه رفته و مشکلات جدی برای بیمار ایجاد کند.

بیماری های عمومی

• بعضی بیماری های مزمن مانند دیابت، الکلیسم، بعضی از سرطان ها و یا کمبود بعضی ویتامین ها می توانند موجب درد ساق ها شوند.
• در بعضی بیماری ها مانند گیلن باره یا ام اس به علت ضعیف شدن عضلات ساق ممکن است این ناحیه از بدن دردناک شود.
• در برخی موارد به علت تجمع مایعات زیاد (ادم) در ناحیه ساق ها مثلا در مواقعی که پاها برای مدت طولانی به پایین آویزان هستند ، ساق متورم و دردناک می شود.

اگر این مطلب برای شما مفید بود این مطلب را نیز گرفتگی عضلات (کرامپ عضلانی) پا بخوانید.