درمان منیسک دیسکوئید
منیسک دیسکوئید (Discoid meniscus) یک شکل غیر طبیعی منیسک است که مینیسک خارجی به جای آن که بیشتر شبیه شکل C طبیعی باشد، به شکل یک بیضی یا دیسک توپر است.
منیسک دیسکوئید اغلب اختلال یک نقص مادرزادی است با حرکات چرخشی زانو، از جمله در ورزش هایی که نیاز به چرخش و یا تغییر جهت سریع دارند، رخ می دهد.
افراد مبتلا به منیسک دیسکوئید ممکن است تمام زندگی خود را طی کنند و هیچ مشکلی را تجربه نکنند فقط با خم و راست کردن احساس صدا داخل مفصل دارند. اگر منیسک دیسکوئید باعث درد یا ناراحتی نشود، نیازی به درمان نیست.
شکل غیر طبیعی و ضخیم مینیسک دیسکوئید احتمال پارگی و گیر افتادن آن بین سطوح مفصلی را افزایش می دهد و معمولا مینیسک دیسکوئید نسبت به مینیسک نرمال احتمال آسیب بیشتری دارد. در افرادی که مینیسک دیسکوئید دارند ممکن است بدون هیچ سابقه ی آسیب یا ضربه فرد علائم آسیب مینیسک را بروز دهد.
با توجه به خونرسانی ضعیف بافت مینیسک، در صورت آسیب دیدن آن احتمال ترمیم خود به خودی آن به شدت پایین است.
انواع منیسک دیسکوئید عبارتند از:
- ناکامل (incomplete) : این نوع منیسک دیسکویئد کمی ضخیم تر و گسترده تر از منیسک نرمال است و سطح بیشتری از سطوح مفصلی را می پوشاند اما کل سطح را کاور نمی کند.
- کامل (complete) : این نوع منیسک دیسکوئید کل سطح مفصلی استخوان ساق پا ( پلاتو تیبیا) را می پوشاند.
- Hypermobile wrisberg: در این نوع مینیسک دیسکوئید رباط هایی که مینیسک را به سطوح استخوان های ران و ساق پا وصل می کنند (meniscofemoral) وجود ندارند و مینیسک آزادانه درفضای مفصلی حرکت می کند و می تواند موجب صدای مفصل، درد و قفل شدن زانو شود.
- ring-shaped discoid meniscus
علائم آسیب منیسک دیسکوئید
شایع ترین علائم آسیب منیسک دیسکوئید شامل موارد زیر می باشد:
- درد
- سفتی و تورم
- قفل کردن و صدای زانو
- خالی کردن زانو
- ناتوانی در کامل صاف کردن زانو
تشخیص منیسک دیسکوئید
در کنار معاینه ی بالینی می توان از تصاویر رادیولوژی و MRI نیز برای تشخیص مینیسک دیسکوئید استفاده کرد.
معمولا در صورت وجود مینسک دیسکوئید در تصاویر رادیولوژی فاصله ای استخوان ران و استخوان ساق پا در سمت خارج مفصل بیشتر از حالات عادی خواهد بود.
از تصاویر ام آر آی می توان با دقت بیشتری برای تشخیص مینیسک دیسکوئید و آسیب های احتمالی آن بهره برد.
درمان جراحی منیسک دیسکوئید
اگر منیسک دیسکوئید علامت دار نیست نیازی به درمان خاصی ندارد ولی در صورت بروز علائم ذکر شده بیمار برای درمان نیاز به جراحی خواهد داشت.
در گذشته کل منیسک را از زانو خارج می کردند( total meniscectomy) اما با توجه به اینکه منیسک دیسکویید اغلب در افراد جوان علامتدار می شود، برداشتن آن در سنین پایین، احتمال بروز آرتروز مفصل زانو، تخریب و ساییدگی زودرس مفصل زانو را افزایش می دهد که اثرات جبران ناپذیری ایجاد می کند. بنابراین امروزه توصیه به ترمیم منیسک دیسکویید می شود. جراحی معمولا با استفاده از آرتروسکوپ بوده که محل پاره شده منیسک خارج می شود. در این جراحی در نهایت بخشی از غضروف مینیسک برداشته می‌شود و بخشی از آن نیز ترمیم می‌گردد.
جراحی خارج سازی کامل منیسک فقط در شرایطی که منیسک پاره شده غیر قابل ترمیم باشد، انجام می شود.
همچنین در مواردی می‌توان به وسیله عمل جراحی، مینیسک دیسکوئید را تغییر شکل داده و شکل طبیعی‌تری به آن بخشید. به این روش جراحی saucerization مینیسک گفته می‌شود. اگر منیسک دیسکوئید پاره شده باشد، جراح ممکن است saucerization را انجام دهد و سپس قسمت پاره شده را برش دهد.
توصیه های پس از جراحی مینیسک دیسکوئید
- دوره بهبودی پس از درمان جراحی مینیسک دیسکوئید حدود 6-8 هفته طول می‌کشد.
- پس از جراحی فیزیوتراپی توصیه می گردد.
- توصیه می شود در دوره نقاهت پس از عمل جراحی، از انجام فعالیت‌های ورزشی سنگین خودداری شود.
به طور کلی شواهد اندکی وجود دارند که نشان می‌دهند بیماران دچار مینیسک دیسکوئید بیشتر از سایر افراد در معرض خطر ابتلا به آرتروز زانو در ادامه زندگی خود هستند، توصیه می شود تمام بیمارانی که دچار پارگی مینیسک شده‌اند باید برای کمک به پیشگیری از پیشرفت آرتروز در مفاصل زانوی خود، اقدامات درمانی لازم و به موقع انجام دهند.
دکتر سلیمانها
متخصص ارتوپدی و فوق تخصص جراحی زانو ( mehran soleymanha )
استاد تمام گروه ارتوپدی دانشگاه علوم پزشکی گیلان و عضو انجمن جراحان زانو و آسیب های ورزشی
کلینیک زانوی رشت (rasht knee clinic)
