انحراف زانو ( ژنوواروس ، ژنووالگوم)

همه شما قطعا بارها این جمله پای ضربدری و پای  پرانتزی را شنیده اید .انحراف زانو یا انحراف مفصل زانو ( ژنوواروس ، ژنووالگوم) به همان گفته می شود.

انحراف زانو ( ژنوواروس ، ژنووالگوم ) شامل زیر می باشند:

• والگوس(valgus): انحراف زانو به طرف داخل
• واروس(varus): انحراف زانو به طرف خارج
• رکورواتوم(recurvatum): انحراف زانو به سمت عقب که به این حالت هیپراکستنشن(Hyperextension) نیز گفته می شود

دو تغییر شکل(Deformity) شایع در مفصل زانو، والگوس یا واروس بیش ازحد می باشد.

ژنووالگوم ( پای ضربدری، Knee valgus ) :

ژنووالگوم، نوعی اختلال در راستای طبیعی اندام تحتانی است، که در آن زانوها به هم نزدیک تر ومچ پاها از یکدیگر فاصله پیدا می کنند. به طور طبیعی زانوی افراد بالغ حدود 2تا 6 درجه به سمت داخل انحراف دارد. افزایش انحراف زانو بیش از 6 درجه والگوس نامیده می شود که بیشتر موارد مربوط به ضایعات دیستال استخوان فمور است.

علل ایجاد پای ضربدری:

ژنووالگوم در کودکان شایع است. این عارضه با رسیدن کودک به سن رشد معمولا برطرف می شود.

در مراحل بعدی زندگی ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:

• آسیب های صفحه رشد قسمت پایینی استخوان ران در اثر تروما، شکستگی و عفونت ها
• ناهنجاری استخوان مانند نرمی استخوان به علت کمبود شدید ویتامینD وکلسیم
• سایر بیماری های استخوان

نشانه ها و علائم:

• نزدیک شدن زانو ها به خط میانی بدن
• دور شدن قوزک داخلی از یکدیگر
• تمایل کشگک ها به خارج و احتمال بروز نیمه دررفتگی آن
• سائیده شدن زانو ها به یکدیگر به هنگام راه رفتن
• درد پشت ساق و جلوی ران
• آرتروز زود رس زانو
• بروز عوارض ثانویه، مانند عارضه کف پای صاف
• سائیدگی بیش از حد کناره داخلی کفش

درمان جراحی:

هنگامی که ژنووالگوم شدید باشد وبرای بیمار ایجاد درد کرده باشد برای درمان عمل جراحی استئوتومی نیاز است.

واروس ( پای پرانتزی ، Varus knee ) :

به انحراف زانو به طرف خارج و یا فاصله گرفتن زانو ها از یکدیگر واروس یا پای پرانتزی می گویند.

علل ایجاد:

• شایعترین علت زانوی پرانتزی انحراف قسمت بالایی استخوان تیبیا است.
• عدم یکنواختی صفحات رشد تحتانی ران، انتهای فوقانی تیبیا که به دلایل زیر ممکن است اتفاق بیفتد:

تروما(ضربه)

عفونت ها

 استئوکندروز صفحه رشد انتهای فوقانی تیبیا

بیماری های متابولیک و تغذیه ای مثل راشیتیسم

• بد جوش خوردن شکستگی های اطراف مفصل زانو
• بیماری های نادر مثل دیسپلازی های استخوانی و استئوژنزامپرفکتا

سیر فیزیولوژیک:

زانوی پرانتزی در کودکانی که شروع به راه رفتن می کنند امر شایعی است و معمولا تا سن سه سالگی خودبه خود اصلاح می گردد ونیازی به درمان ندارد مگر در مواردی که:

• یک طرفه باشد
• پیشرونده باشد
• غیر قرینه باشد
• همراه با کوتاهی اندام باشد
• همراه با لنگش باشد

در این موارد انجام رادیوگرافی در کودکان ضروری است.

در بالغین تنها در صورتی که باعث درد در قسمت داخلی زانو گردیده باشد و یا به صورت همزمان پارگی منیسک داخلی یا ضایعات غضروف مفصلی داشته باشند نیاز به عمل جراحی استئوتومی بالای استخوان ساق جهت اصلاح محور اندام می باشد.

ممکن است شکل پرانتزی در زانو بتدریج موجب سائیدگی و آرتروز زانو شود