تاثیر دیابت بر آرتروز زانو
استئوآرتریت یا آرتزوز یکی از شایع ترین بیماری های دژنراتیو مفاصل است که منجر به تخریب اجتناب ناپذیر مفصل، درد و بی حرکتی آن می شود. شیوع، پیشرفت و شدت علائم استئوآرتریت می تواند تحت تأثیر عوامل متعددی مانند بیماری های همراه، سبک زندگی، رژیم غذایی، سن و ژنتیک، دیابت و سایر مشکلات متابولیکی قرار گیرد.
از آنجایی که شیوع استئوآرتریت و دیابت در حال افزایش است، ارتباط بین این دو بیماری نیاز به بررسی دارد تا به کاهش بار سلامتی بر روی فرد و جامعه افراد مبتلا کمک کند.
بسیاری موارد افراد مبتلا به استئوآرتریت از قبل دارای تشخیص دیابت هستند. پیشرفت دیابت در اکثر موارد باعث ایجاد مشکلات مفصلی می شود که شامل تسریع تخریب مفصل و افزایش التهاب قسمت های مختلف مفصل از جمله استخوان‌ها، تاندون‌ها، رباط‌ها، غضروف و سینوویوم و نیز اختلال در متابولیسم غضروف مفصلی مرتبط است.برخی از مطالعات ارتباط بالقوه بین دیابت (diabetes mellitus) و تشدید علائم استئوآرتریت را گزارش کرده اند.
بیماران دچار استئوآرتریت و دیابت در مقایسه با بیماران مبتلا به استئوآرتریت غیر دیابتی، افزایش قابل توجهی در شدت درد، افزایش بروز سینوویت دوطرفه و افزایش احتمال نیاز به آرتروپلاستی (جراحی تعویض مفصل زانو و یا مفصل ران) دارند. همچنین بیماران دیابتی دچار استئوآرتریت که قند خون آنها به خوبی کنترل نشده است در مقایسه با بیمارانی که سطح HbA1C آنها بهتر کنترل شده، شدت درد بیشتری را تجربه می کنند.
آرتروپاتی بیماری است که در اثر آن مشکلات و دردهای مزمن در مفاصل ایجاد می شود. در صورتی که فرد در اثر ابتلا به دیابت به بیماری های آرتروپاتی نیز دچار شود بیماری آن ها آرتروپاتی دیابتی نامیده می شود. دیابت می تواند به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر مشکلات مفصلی تأثیر بگذارد.
دیابت چگونه باعث آسیب دیدگی مفصل زانو می شود؟
متابولیسم استخوان و غضروف مفصلی می تواند تا حد زیادی تحت تأثیر وضعیت هیپرگلیسمی (وضعیتی است که در آن مقادیر زیاد از حد گلوکز در پلاسمای خون موجود است) قرار گیرد که می تواند مضر باشد.
بیماران دیابتی بیشتر مستعد تغییرات التهابی در محیط سلولی هستند. این احتمال وجود دارد که به دلیل افزایش فرآیندهای التهابی در مفصل بیماران دیابتی باعث افزایش احتمال آسیب دیدگی مفاصل می شود.
علاوه براین هایپرگلیسمی می تواند منجر به ناهنجاری های بیومکانیکی و بیوشیمیایی تاندون شود که باعث تاندونوپاتی های ناتوان کننده، کاهش آستانه پارگی تاندون و تشدید استئوآرتریت زانو شود.
بیمارانی که به دیابت نوع 2 مبتلا هستند در بیشتر موارد با اضافه وزن بالایی همراه هستند که باعث فشار شدید در ناحیه مفاصل و ساییدگی استخوان‌ها می‌شود. بیماران دیابتی باید تحت نظر پزشک قرار بگیرند و وزن خود را با ورزش و رعایت برنامه غذایی کاهش دهند تا فشار کمتری بر مفاصل زانو وارد شود.
عوارض بیماری دیابت بر مفاصل زانو
بیماری دیابت باید توسط پزشک متخصص تحت کنترل قرار بگیرد تا آسیب کمتری را به بخش‌های مختلف بدن وارد کند. این بیماری معمولاً از طریق تزریق انسولین و داروها کنترل می‌شود. در صورت کنترل نشدن باعث ایجاد علائمی در مفاصل می‌شود که عبارتند از:
- افزایش التهاب و سفتی در مفاصل
- محدود شدن حرکات مفاصل
- تخریب غضروف مفصلی و پیدایش آرتروز
- بی حسی در اندام‌های تحتانی
- شکستگی و پیچ خوردگی های بدون درد مچ پا
- تغییر شکل فیزیکی استخوان‌های مچ پا
- مفصل شارکو یا مفصل نوروپاتیک (آرتروپاتی نوروپاتی): آسیب عصبی عارضه ای شایع در دیابت است. نوروپاتی دیابتی که نوعی آسیب عصبی است که می تواند برای افراد دیابتی ایجاد شود. مفصل شارکو یا مفصل نوروپاتیک یک بیماری پیش رونده سیستم اسکلتی است که با علائمی چون دررفتگی مفاصل، شکستگی پاتولوژیک و ناهنجاری های ناتوان کننده مشخص می شود. این اختلال در اثر تخریب تدریجی استخوان و بافت های نرم در مفاصل تحمل کننده وزن بدن ایجاد می گردد.
در صورت عدم کنترل قند خون مفصل شارکو می تواند باعث قطع اندام گردد.
دکتر سلیمانها
متخصص ارتوپدی و فوق تخصص جراحی زانو ( mehran soleymanha )
استاد تمام گروه ارتوپدی دانشگاه علوم پزشکی گیلان و عضو انجمن جراحان زانو و آسیب های ورزشی
کلینیک زانوی رشت (rasht knee clinic)
