علت تورم زانو
تورم زانو یا افیوژن (effusion) زانو زمانی رخ می دهد که مایع مفصلی (synovial fluid)، بیش از حد طبیعی داخل یا پیرامون مفصل زانو تجمع می یابد. این عارضه یکی از مشکلات شایع مفصل زانو در میان سنین مختلف است.
تورم زانو می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. شایع ترین دلیل ایجاد تورم زانو آسیب های فیزیکی است که معمولا در اثر برخورد شدید در ورزش، تروما و تصادفات می باشد. آسیب دیدگی های قدیمی می توانند به مرور زمان باعث تورم زانو شوند. همچنین تورم زانو می تواند پیامد عفونت، التهاب و همارتروز (خونریزی داخل مفصل) باشد.
تورم زانو می تواند بسیار شدید و یا مختصر باشد.
- تورم فوری بعد از آسیب دیدگی: تورم زانو ممکن است بلافاصله یا چند ساعت بعد از آسیب دیدگی ایجاد شود.
- تورم سریع بدون آسیب دیدگی: ممکن است تورم زانو یکباره و سریع ولی بدون هیچ سابقه آسیب دیدگی ایجاد شود.
- تورم تدریجی زانو: ممکن است تورم زانو در طول زمان و به آرامی ایجاد شده و به خودی خود برطرف شود. این حالت بدون آسیب دیدگی اتفاق می افتد و ممکن است علائم طی زمان مکرراً ظاهر و ناپدید شوند.
تورم زانو عملکرد و محدوده حرکت مفصل زانو را کاهش می دهد و بیمار به دشواری می تواند زانوی خود را کاملا خم یا صاف کند. در برخی موارد ممکن است تورم زانو با توجه به علت به وجود آورنده آن با علا ئم زیر همراه باشد:
- درد
- محدودیت حرکتی
- احساس گرمی،کبودی و یا قرمزی در ناحیه زانو
- مفصل زانو بسیار سفت شده و خم و راست کردن آن دشوار و با درد همراه باشد
علل مختلف تورم زانو
- تجمع مایعات سینوویال و التهاب زانو: دور تا دور مفصل زانو را لایه ای به نام غشای سینوویال می پوشاند که یکی از وظایف آن تولید مایع سینوویال (مایع مفصلی) به منظور روان کردن حرکت مفصل و کاهش اصطکاک می باشد. بیماری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید، آرتروز (استئوآرتریت)، نقرس، نقرس کاذب می توانند با ایجاد التهاب در غشای سینوویال باعث افزایش تولید مایع سینوویال و در نتیجه تورم زانو می شوند.
- خونریزی داخل مفصلی یا همارتروز زانو: ممکن است در اثر آسیب دیدگی و ضربه شدید در ناحیه زانو، پیچ خوردگی های زانو و یا بیماری های اختلال انعقادی (مانند هموفیلی)به وجود بیاید. همارتروز می تواند در طی زمان کوتاهی باعث متورم و سفت شدن زانو، درد، تورم، قرمزی، گرمی و کبودی ناحیه مفصل شود.
- پارگی رباط های زانو
- ضایعات استئوکندرال (آسیب غضروف پوشاننده استخوان های زانو)
- شکستگی داخل مفصلی
- پارگی های حاشیه بیرونی منیسک
- عفونت مفصل زانو (آرتریت سپتیک): باکتری ها و ویروس ها مختلفی می توانند با ایجاد عفونت و التهاب در مفصل زانو باعث تورم آن شوند. این عوامل می توانند به کمک جریان خون خود را از محل دیگری در بدن به مفصل برسانند.
- ترومبوز عمیق ورید (Deep vein thrombosis) DVT
- خونریزی در ناحیه مفصلی به صورت خود به خود یا ناشی از مصرف برخی داروها مانند وارفارین
درمان
برای انتخاب گزینه درمانی مناسب، بررسی علل زمینه ای بروز تورم زانو توسط پزشک بسیار مهم است. به طور کلی ممکن است روشهای زیر برای کاهش تورم زانو موثر باشند:
- استراحت
- کمپرس یخ
- فشردن زانو و بستن آن
- بالا نگه داشتن زانو
- استفاده از داروی های ضد التهاب غیر استروئیدی
- آسپیراسیون (Aspiration): آسپیراسیون فرایندی است که در آن پزشک مایع درون کاسه زانو را خارج می کند. این روش علاوه بر تشخیص و ارزیابی مایع مفصلی، می تواند با کاهش درد و افزایش محدوده حرکت زانو به درمان کمک کند. در برخی مواقع بعد ازآسپیراسیون، تورم دوباره ایجاد می شود.
- تزریق کورتیکواستروئیدها
دکتر سلیمانها
متخصص ارتوپدی و فوق تخصص جراحی زانو ( mehran soleymanha )
استاد تمام گروه ارتوپدی دانشگاه علوم پزشکی گیلان و عضو انجمن جراحان زانو و آسیب های ورزشی
کلینیک زانوی رشت (rasht knee clinic)
