جراحی بازسازی شکستگی داخل مفصل زانو
شکستگی داخل مفصل زانو شامل شکستگی های دیستال فمور (پایین استخوان ران)، پروگزیمال تیبیا (بالای استخوان ساق) و یا شکستگی استخوان کشکک می باشند. این شکستگی ها می توانند به صورت شکستگی عرضی استخوان یا شکستگی خردشدگی رخ دهند. گاهی اوقات این شکستگی ها به مفصل زانو گسترش می یابند و سطح استخوان مفصل زانو را به چند یا چندین قسمت جدا می کنند.
علل شکستگی داخل مفصل زانو
شکستگی های خردشدگی داخل و خارج مفصل زانو معمولا به دلیل ترومای با انرژی بالا به خصوص تصادفات ناشی از وسایل نقلیه موتوری و سقوط از ارتفاق رخ می‌دهد.
در موارد آسیب شدید، با توجه به مکانیسم آسیب و شدت ترومای وارد شده به اندام، احتمال آسیب همزمان در مفصل زانو ، ترومای شدید بافت نرم ، آسیب مفصلی لیگامان و منیسک ها ، جوش نخوردن شکستگی ، آسیب نورواسکولار (مانند عصب پرونئال) و ضایعات عروقی (عمدتا شریانهای popliteal و posterior tibial arteries) وجود دارد.
علائم شکستگی داخل مفصل زانو
- درد در اطراف کاسه زانو یا درون زانو
- کبودی
- تورم که حتی با شکستگی‌های نسبتاً جزئی کاسه زانو می‌تواند شدید باشد.
- ناتوانی در خم کردن یا صاف کردن زانو یا صاف نگه داشتن پا
- ناتوانی در تحمل وزن، ایستادن یا راه رفتن
- تغییر شکل زانو، به خصوص در موارد شکستگی‌های شدید
- بیرون‌زدگی استخوان از پوست در صورت شکستگی های باز ناحیه زانو
ارزیابی شکستگی های مفصل زانو
- شکستگی های داخل مفصل زانو: احتمال آسیب عناصر مفصلی در این بیماران بیشترمی باشد.
- شکستگی های خارج مفصلی زانو: بیمار دچار شکستگی پایین استخوان ران و/یا بالای استخوان ساق شده و درگیری مفصل زانو ندارند. در این موارد به نظر می رسد آسیب همزمان در عناصر لیگامان نیز وجود داشته باشد. روشهای مختلفی برای ارزیابی سایر آسیبهای همزمان زانو وجود دارد.
پس از تثبیت و فیکساسیون شکستگی داخل مفصل زانو ، انجام معاینه در اتاق عمـل و تحت بیهوشی تا حدودی می تواند مشخص کننده آسیبهای لیگامانی باشد. همچنین می توان از روشهــای مختلف تصویربرداری مانند ام آرآی وآرتروگرافی استفاده نمود. وضعیت عصبی عروقی نیز در این افراد نیاز به بررسی کامل دارد.
درمان شکستگی های مفصل زانو
در شکستگی های داخلی و خارجی مفصل زانو لازم است که سطح مفصلی کاملا و به درستی جااندازی و فیکس شود.
بنابراین باید شکستگی ها در اولین فرصت تثبیت شوند تا بازتوانی بیمار هر چه سریعتر آغاز گردد. روشهای مختلفی برای تثبیت وجود دارد و شکستگی های پیچیده تر ممکن است به اقدامات جراحی بیشتری نیاز داشته باشد. روش های جراحی مختلفی برای درمان شکستگی های مفصل زانو به عوامل مختلفی بستگی داردکه عبارتند از:
- شکستگی با زخم یا بدون زخم
- نوع الگوی شکستگی
- محل شکستگی
- میزان خردشدگی شکستگی
- بلوغ اسکلت
- میزان آسیب بافت نرم
در اکثر موارد شکستگی های مفصل زانو با استفاده از ایمپلنت های فلزی نظیر اکسترنال فیکساتور ، یا فیکساسیون داخلی (توسط پین و یا پیچ و پلاک) تثبیت می شوند
شکستگی های استخوان ران معمولاً با استفاده از یکی از سه روش زیر جراحی می شوند:
- intramedullary nailing
- compression plate screws
- External Fixator
تثبیت خارجی (External fixation) شایعترین گزینه در مورد شکستگی باز استخوان تیبیا است Plate screws یا locked intramedullary nails می توانند در سایر موارد شکستگی های استخوانی تیبیا استفاده شوند.
عوارض شکستگی های داخلی مفصل زانو
- درمان نامناسب می تواند باعث عفونت ، جوش نخوردن ، بدجوش خوردن و محدودیت حرکتی زانو شود. این عوارض می تواند به اختلال عملکرد زانو منجر شده و نتایج ناخوشایندی ایجاد کنند
- در کودکان آسیب اپی فیز می تواند بر روی صفحات رشد باز تأثیر منفی بگذارد و کودک را مستعد اختلاف طول اندام و ناهنجاری های زاویه ای می کند.
- در شکستگی های داخلی و خارجی مفصل زانو، شناسایی به موقع و درمان اولیه دقیق عروق آسیب دیده به دنبال ترومای زانو، می تواند از عوارض قابل توجه جلوگیری کند. تاخیر در تشخیص و درمان شکستگی های همراه با آسیب عروقی در ناحیه زانو ممکن است عوارض وخیمی به دنبال داشته باشد و منجر به بروز عوارض غیرقابل جبران از جمله از دست دادن اندام شود.
دکتر سلیمانها
متخصص ارتوپدی و فوق تخصص جراحی زانو ( mehran soleymanha )
استاد تمام گروه ارتوپدی دانشگاه علوم پزشکی گیلان و عضو انجمن جراحان زانو و آسیب های ورزشی
کلینیک زانوی رشت (rasht knee clinic)
