با شروع راه افتادن کودک مقداری پرانتزی بودن (واروس) در زانو ها به وجود می آید که این میزان ممکن است تا 18 ماهگی افزایش پیدا کند ، سپس به مرور زمان کاهش می یابد تا چهار سالگی که زانو ها به حداکثر نزدیکی طبیعی زانوها به هم یا والگوس (ضربدری یا به صورت x) در می آیند. در سن 6 سالگی به میزان طبیعی افراد بالغ (حدود 6 درجه والگوس) می رسد.
علت :
شرایط ژنتیکی مانند دیسپلازی های اسکلتی یا بیماری متابولیک استخوان مانند راشیتیسم (نرمی استخوان)، آسیب تروماتیک ، بیماری‌های صفحه رشد در کودک، آسیب به ناحیه رشد استخوان ساق پا (درشت نی) یا استخوان ران (فمور)، اشکال در نحوه نشستن، چاقی و … می‌تواند باعث ناهنجاری‌هایی در اندام‌های کودک شود.
علائم هشدار انحراف زانوی کودکان
زانوی پرانتزی:
اغلب کودکان در سنین قبل از ۲ سالگی زانویشان پرانتزی است اما جای نگرانی وجود ندارد و طبیعی است. اگر کودک در سن بعد از دو سالگی علائم زیر را داشت نیاز به بررسی دارد ، در غیر این صورت پای پرانتزی تا 3 سالگی نیاز به بررسی خاصی ندارد و قبول است. این علائم هشدار عبارتند از:
- زانوی پرانتزی غیر قرینه
- دردناک
- یک طرفه
- همراه با لنگش
هشدار زانوی ضربدری کودکان
در صورتیکه ضربدری بودن زانو تا سن بالای هشت سال ادامه داشته باشد و یا در کودکان کمتر از هشت سال دچار علائم زیر باشد نیاز به بررسی و مداخله درمانی دارد .
- غیرقرینه
- دردناک
- همراه با لنگش
در غیر این موارد زانوی ضربدری کودکان نیاز به بررسی خاصی ندارد .
تشخیص:
- معاینه بالینی توسط پزشک
کودکانی بیشتر از ۲ سال دارند و مبتلا به زانوی پرانتزی همراه علائم ذکر شده هستند، باید توسط پزشک معاینه شوند تا علت زمینه‌ای عارضه مشخص شود و تحت درمان پزشک متخصص قرار بگیرند.
- از طریق رادیوگرافی ایستاده هر دو اندام تحتانی ، پزشک می تواند میزان و مکان انحراف را تشخیص دهد.
روش های درمان:
نکته حائز اهمیت این است که بیشتر این ناهنجاری‌های زانو فقط به نظارت پزشکی نیاز دارند، به جز برخی موارد که نیاز به مداخله جراحی دارند. در اغلب موارد زمان مداخله درمانی بسیار مهم است، زیرا زمانی که مشکل در سنین پایین تر تشخیص داده شود، می توان ناهنجاری را به راحتی مدیریت کرد. از این رو در صورت وجود شک، در اسرع وقت به متخصص ارتوپدی کودکان مراجعه کنید.
- درمان این عارضه در سنین پایین در بسیاری از موارد با استفاده از بریس های مخصوص امکان پذیر است .
درمان های جراحی:
- Hemiepiphysiodesis، به عنوان رشد هدایت شده شناخته می شود، یک تکنیک جراحی است که برای اصلاح تدریجی تغییر شکل اندام زاویه ای در بیماران نابالغ اسکلتی استفاده می شود. نکته مهم این است که کودک باید در سن رشد باشد. به طور معمول رشد در دختران تا 16 سالگی و در پسران تا 18 سالگی اتفاق می افتد. کودکان باید به طور دوره ای مورد بررسی قرار گیرند تا اطمینان حاصل شود که تغییر شکل عود نمی کند. این گزینه جراحی جایگزینی برای استئوتومی های اصلاحی است که با حداقل تهاجم ، درد کمتر، بی حرکتی کوتاه تر، کاهش هزینه و خطر کمتر جراحی همراه است.
اگر کودک رشد خود را کامل کرده باشد و در سنین بالا ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد .
در این شرایط تنها گزینه باقی مانده اصلاح انحراف زانوها از طریق جراحی استئوتومی اصلاحی است.
