آناتومی زانو _ غضروف مفصلی

غضروف مفصلی (articular cartilage)،  نوعی بافت همبند (connective tissue)  محکم و ضخیم و لغزنده است، از جنس غضروف هیالین یا شفاف (hyaline cartilage)، که انتهای استخوان ها – جایی که با دیگر استخوان ها ملاقات می کنند-  را می پوشاند تا یک مفصل پدید آید. ضخامت 2 تا 4 میلیمتر دارد. بر خلاف بسیاری از بافتها،  غضروف مفصلی عروق خونی،  اعصاب و بافت لنفاوی ندارد و متشکل از یک ماتریکس خارج سلولی متراکم (ECM= extracellular matrix) با توزیع ضعیف سلول های بسیار تخصصی است که این سلول ها کندروسیت ها (chondrocytes)  نامیده می شوند.

نقش غضروف مفصل در زانو

غضروف به عنوان یک لایه حفاظتی بین استخوان ها عمل می کند و اجازه می دهد استخوان ها در کنار یکدیگر با حداقل اصطکاک حرکت کنند. در زانو، در انتهای استخوان های تیبیا و فمور، همچنین در پشت استخوان کشکک (پتلا)، غضروف وجود دارد. در شکل زیر قسمت آبی روشن در انتهای استخوان ها غضروف مفصلی است.

ضخامت غضروف مفصلی از مفصل به مفصل متفاوت است. به عنوان مثال، در مچ دست غضروف ممکن است کمتر از 1 میلی متر ضخامت داشته باشد، در حالی که در برخی از مناطق زانو ممکن است غضروف به اندازه 6 میلی متر ضخامت داشته باشد.

عملکرد غضروف زانو:

غضروف زانو اصطکاک را کاهش می دهد، به عنوان یک ضربه گیر بین مفاصل عمل می کند و به تحمل وزن بدن در هنگامی که ما در حال دویدن، خم شدن، و کشش هستیم کمک می کند .بر خلاف انواع دیگر بافت ها، غضروف منبع خونرسانی ندارد، به همین دلیل، زمان مورد نیاز برای ترمیم و بهبود غضروف آسیب دیده در مقایسه با دیگر بافتهایی که خونرسانی می شوند بسیار طولانی تر است.در بچه ها غضروف بیشترین کلفتی را دارد. با افزایش سن بتدریج کلفتی غضروف کم می شود. بتدریج این غضروف خواص خود را از دست می دهد، ریش ریش شده، سطح آن ناصاف شده و کلفتی آن در حدی کم می شود که ممکن است قسمتی از سطح مفصلی استخوان بدون لایه غضروفی باقی بماند. این روند را استئوآرتریت یا آرتروز یا ساییدگی مفصلی می گویند.

دکتر مهران سلیمانها:

متخصص ارتوپدی – فوق تخصص جراحی زانو در رشت