بازسازی رباط پاتلوفمورال
رباط پاتلوفمورال نوار رابطی بین انتهای استخوان ران (فمور) و سمت داخلی کشکک زانو است که در طی حرکات زانو، با مهار دامنه حرکت کشکک زانو، نقش مهمی در حفظ پایداری و جایگاه کشکک دارد. در حقیقت این رباط محدودکننده‌ی حرکات کشکک زانو به سمت جانبی است.
عوامل ایجاد دررفتگی کشکک زانو معمولا عبارتند از:
- آسیب MPFL حاد در حین فعالیت ورزشی یا تصادف
- آناتومی استخوانی افراد که تحت عنوان بی ثباتی کشکک توصیف می شود
- موقعیت بسیار بالای کشکک زانو در شیار تروکلا (پاتلا آلتا)
- عمق بسیار کم شیار تروکلا
- والگوس (پای ضربدری)
- سفت بودن لیگامانهای جانبی خارجی کشکک و یا شل‌‌بودن طبیعی لیگامانها (که در خانم‌ها شایع‌تر است)
در موارد دررفتگی کشکک زانو احتمال پاره شدن یا کشیدگی شدید رباط پاتلوفمورال زیاد است. شل‌شدگی و ناپایداری رباط پاتلافمورال در نهایت می تواند منجر به آسیب به غضروف سر استخوان‌ها در زانو شود و آرتروز پاتلوفمورال و آسیبهای جدی‌تر بعدی گردد.
هدف بازسازی رباط پاتلوفمورال
ترمیم و بازسازی لیگامان های نگه دارنده پاتلا جهت جلوگیری از عود مکرر دررفتگی کشکک، ضروری به نظر می آید. تثبیت کشکک زانو نه تنها به بیمار کمک می کند تا به ورزش یا فعالیتهای روزمره خود برگردد بلکه از غضروف زیر کاسه زانو نیز محافظت می کند تا از بروز آرتروز در این بیماران که اغلب جوان هستند جلوگیری کند.
روش درمان آسیب رباط پاتلوفمورال
در صورتی که آسیب بصورت یک دررفتگی منفرد و جزئی باشد و آسیبی در غضروف‌ها مشاهده نشود معمولا با بی‌حرکت‌سازی کوتاه‌مدت و انجام فیزیوتراپی در ترمیم آسیب موثر خواهد بود. اما در اغلب موارد افراد زمانی دررفتگی زانو را متوجه می‌شوند که چندین بار رخ داده باشد و منجر به آسیبهای بعدی از جمله در غضروف‌ها شده باشد.
در دررفتگی های حاد و ناگهانی کشکک که منجر به آسیب رباط ها شده باشد و در MRI پارگی رباط پاتلوفمورال مشاهده شده باشد ( در مواردی که ناهنجاری آناتومیک زانو وجود نداشته باشد) جراحی بازسازی رباط پاتلوفمورال انجام می شود.
روش‌های مختلفی برای جراحی بازسازی رباط آسیب‌دیده (MPFL)با توجه به نوع بافت استفاده‌شده جهت پیوند (تاندون‌های چهارسرران، کشکک و …) و روش‌های تثبیت کشکک و استخوان ران وجود دارند.
نکات قابل توجه در جراحی بازسازی رباط پاتلوفمورال
- انتخاب بیمار یا روش جراحی نکته مهمی در جراحی بازسازی رباط پاتلوفمورال است. برای اینکه مشخص شود آیا جراحی برای فرد مناسب است یا نه پزشک باید چندین فاکتور را بررسی کند، از جمله سابقه‌ی بیش از یکبار دررفتگی زانو، بی‌ثباتی رباط کشکی جانبی، ویژگی‌های آناتومیک زانوی فرد و یا وجود مشکلات جانبی مانند ضایعات غضروفی و آسیب های لیگامانی دیگر. در نهایت پس از بررسی همه‌ی فاکتورها و تشخیص اینکه آیا جراحی برای فرد مفید خواهدبود یا نه، باید روش درست جراحی با توجه به شرایط بیمار و میزان آسیب انتخاب شود.
- تونل ایجاد شده در فمور و نحوه‌ی تثبیت بر روی استخوان ران یک فاکتور مهم در تعیین میزان تغییر طول بافت پیوندی و میزان آزادی در کشش و درجات خمیدگی آن است، بنابراین خطا در انجام فرایندهای تثبیت میتواند به عوارض جانبی پس از جراحی منجرشود. کشیدگی بیش از حد بافت پیوندی و یا قرارگیری سوراخ ایجادشده روی استخوان زانو در مکان نامناسب می تواند باعث بروز اختلال در حرکت و یا سفتی در زانوی تحت جراحی شوند و در درازمدت می تواند منجر به آرتروز زانو شود.
- دیسپلازی تروکلئار نیز فاکتور مهمی است که باید مورد توجه قرار داد
دکتر سلیمانها
متخصص ارتوپدی و فوق تخصص جراحی زانو ( mehran soleymanha )
استاد تمام گروه ارتوپدی دانشگاه علوم پزشکی گیلان و عضو انجمن جراحان زانو و آسیب های ورزشی
کلینیک زانوی رشت (rasht knee clinic)
