پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) و ورزش پس از آن

بازگشت به ورزش بعد از پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL)

پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) یکی از شایع‌ترین آسیب‌های زانو مخصوصا در ورزشکاران جوان است.

پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) علل مختلفی دارد. معمولاً در اثر برخورد، تصادفات یا تغییر جهت سریع و ناگهانی زانو. خصوصا حین فعالیت های ورزشی رخ می‌دهد. عواملی که می‌توانند به پارگی رباط ACL منجر شوند عبارتند از:

• گردش ناگهانی بدن در حین حرکت که باعث چرخش یا خم شدن زانو به یک طرف می‌شود
• تغییر سریع جهت حرکت زانو (مانند تغییر جهت در دویدن)
• فشار شدید بر روی زانو در اثر سقوط یا برخورد مستقیم. ( معمولا در اثر یک ضربه‌ی مستقیم. و در نتیجه‌ی آن باز شدن بیش از حد زانو. یا خم شدن آن به طرف داخل (به سمت پای مقابل) ایجاد می‌شود.)

علائم و نشانه‌های پارگی رباط ACL:

شامل:

• موارد شنیدن صدا در زانو هنگام وقوع آسیب
• درد شدید و ناگهانی در زانو
• تورم زانو
• عدم پایداری و ثبات زانو در حرکات جلو و عقبی
• محدودیت در حرکت زانو است.

تشخیص پارگی رباط ACL توسط پزشک با استفاده از بررسی شرح حال بیمار، معاینه بالینی زانو و انجام تستهای تست های ارزیابی آسیب های لیگامانی زانو، تصویربرداری مانند MRI و آرتروسکوپی انجام می شود.

مطالعات بسیاری نشان داده اند که پارگی پارگی رباط ACL می تواند آغاز آسیب های دیگری در زانو گردد، مهمترین این آسیب ها پارگی های ثانوی منیسک و آسیب های غضروفی می باشند. که در صورت پدیدار شدن ، حتی بعد از بازسازی رباط صلیبی جلویی دیگر هرگز زانو به سطح سلامتی قبلی خود باز نخواهد گشت. و در نهایت می تواند منجر به بروز آرتروز زودرس زانو گردد.

بازگشت به فعالیتهای ورزشی بعد از ،  (ACL)

آنچه بیش از هر چیز بعد از پارگی رباط صلیبی قدامی(ACL)  باعث نگرانی افراد می شود. این است که آیا به سطح فعالیت قبلی خود باز می گردند یا خیر.

عوامل متعددی وجود دارند. که در  بازگشت به فعالیتهای ورزشی بعد از پارگی رباط صلیبی قدامی تاثیر گذار هستند. که مهمترین آنها عبارتند از:

• آسیب غضروفی همراه(Chondral lesion)
• پارگی منیسک همراه
• وجود یا عدم پارگی رباط صلیبی خلفی(PCL)
• پارگی رباط های جانبی زانو(Collateral Injury)
• فاصله زمانی بین آسیب رباط صلیبی قدامی و درمان آن
• میزان سطح ورزشی قبلی فرد پیش از آسیب وارده
• سن بیمار
• کیفیت عمل جراحی باز سازی رباط صلیبی
• میزان وکیفیت بازتوانی و فیزیوتراپی بعد از عمل جراحی

در صورت وجود هر کدام از عوامل ذکر شده در بالا، حتی بعد از بازسازی مناسب رباط صلیبی، بازگشت به سطح فعالیت قبلی ممکن است امکانپذیر نباشد. و در چنین شرایطی هدف از درمان فقط کاهش سرعت ایجاد عوارض دایمی در زانو است.

این مساله ای است که حتما قبل از شروع درمان باید بیمار باید آگاه گردد. تا در نهایت بتواند از نتیجه بدست آمده احساس رضایت نماید.

فعالیت پس از جراحی

شنا کردن 3 ماه و دویدن در خط صاف 4 ماه بعد از جراحی امکان پذیر است.

در یک مورد ایده آل فرد جوان با پارگی رباط صلیبی بدون آسیب های همراه (آسیب ایزوله)، اگر توسط جراح متبحر تحت جراحی بازسازی قرار بگیرد. و توسط تیم فیزیوتراپی بازتوانی گردد. و بیمار نیز دستورات احتیاطی لازم را در مورد زمان بندی مناسب بازگشت به سطح فعالیت قبلی را رعایت نماید. در این شرایط انتظار ما بازگشت مناسب به سطح قبلی ورزشی است.

بیمار از 9-8 ماه بعد از جراحی می تواند فعالیت های ورزشی خود را دوباره شروع کند.  درصورتیکه از آلوگرافت برای بازسازی رباط استفاده شده است. حداقل زمان 12-10 ماه بعد از جراحی می باشد.

به منظور شروع فعالیت های ورزشی بیمار باید به اهداف زیر رسیده باشد:

• 85% قدرت عضله چهار سر ران بدست آمده باشد
• 85% قدرت عضله همسترینگ بدست آمده باشد
• دامنه حرکت کامل زانو
• عدم وجود التهاب
• ثبات مناسب زانو
• توانایی در دویدن

توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است.

بازگشت زود هنگام ورزشکاران حرفه ای به میادین ورزشی قبل از بدست آوردن شرایط لازم، می تواند باعث آسیب های مجدد جبران ناپذیر و پارگی مجدد رباط گردد.

دکتر سلیمانها

متخصص ارتوپدی و فوق تخصص جراحی زانو ( mehran soleymanha )
استاد تمام گروه ارتوپدی دانشگاه علوم پزشکی گیلان و عضو انجمن جراحان زانو و آسیب های ورزشی
کلینیک زانوی رشت (rasht knee clinic)