پارگی عضلات و کشیدگی پشت ساق (calf strain)
پشت ساق دو عضله با نام های گاستروکنمیوس (Gastrocnemius muscle) و سولئوس (Soleus muscle) قرار گرفته اند. عضله سولئوس کوچکتر است و زیر گاستروکنمیوس قرار دارد. این دو عضله در پایین توسط تاندون مشترک آشیل به استخوان پاشنه متصل شده اند و با انقباض خود موجب پایین آمدن کف پا می شوند. عضله گاستروکنمیوس در بالاتر از زانو به کندیل های استخوان ران می چسبد و انقباض آن موجب خم شدن زانو می شود.
علل کشیدگی عضلات ساق پا:
این عضلات ممکن است بر اثر عوامل زیر دچار کشیدگی یا پارگی شوند:
- ضربه مستقیم
- اعمال کشش ناگهانی روی عضله در فعالیتهای بدنی سنگین و ورزشی
- احتمال آسیب عضلات پشت ساق در ورزش هایی که جهت حرکت فرد به ناگهان تغییر می کند یا پرش ناگهانی به جلو یا بالا مانند بسکتبال، تنیس و یا دویدن در زمین ها ناهموار و سراشیبی بیشتر است.
- گرم نکردن کافی قبل از ورزش
آسیب ها عضلات پشت ساق به سه درجه تقسیم می شوند:
- کشیدگی یا پارگی های ظریف میکروسکوپیک فیبرهای عضلات. در این شرایط عضلات پشت ساق دردناک می شوند با این حال فرد می تواند به فعالیت خود ادامه دهد. درد کشیدگی در پشت ساق تا یکی دو هفته باقی می ماند.
- فیبرهای عضلانی پشت ساق بطور نسبی و ناقص پاره شده اند. پشت ساق متورم بوده و درد شدیدی در پشت ساق احساس می شود که با راه رفتن یا پایین آوردن کف پا بیشتر می شود.
- فیبرهای عضلانی پشت ساق بطور کامل پاره می شوند. در این بیماران درد شدید و ناگهانی در پشت ساق ایجاد می شود. پشت ساق متورم و کبود شده و بیمار نمی تواند کف پا را به پایین بیاورد. ممکن است در نگاه به پشت ساق بتوان جابجا شدن عضلات به سمت بالا را مشاهده کرد.
علائم:
- درد شدید و ناگهانی در پشت ساق ( محل درد در پشت و پایین ساق و بیشتر در سمت داخلی است)
- پاره شدن عضلات ممکن است با احساس صدای pop همراه باشد
- تورم و التهاب
- فشار دادن عضلات پشت ساق با انگشت موجب افزایش درد می شود.
- عدم تحمل وزرن بر روی پای آسیب دیده
- پایین آوردن کف پا به جهت اینکه با انقباض عضلات همراه است موجب بروز درد می شود.
- در پارگی های شدید، عضلات پشت ساق متورم شده و بعد از یکی دو روز پوست پشت ساق کبود می شود.
- ممکن است در حین فشار ملایم با انگشت به پشت ساق، پزشک متوجه یک فرورفتگی شود که در واقع محل پارگی است.
درمان:
درمان پارگی عضلات پشت ساق پا معمولا بصورت غیر جراحی است. مهمترین اقدامات درمانی عبارتند از:
- استفاده از کیسه حاوی یخ بلافاصله بعد از آسیب (سرمای موضعی برای ۱۵-۱۰ دقیقه در هر ساعت)
- استراحت
- بستن کف پا و ساق با باند کشی با فشار ملایم به منظور کاهش تورم
- بالا نگه داشتن ساق
- استفاده از داروهای ضد التهاب
- استفاده از دو عصای زیر بغل به مدت ۲-۱ هفته اگر راه رفتن دردناک است
- بی حرکت کردن مچ پا برای چند روز با آتل یا اسپلینت
- شدت درد بعد از یکی دو هفته به تدریج کاهش می یابد، بعد از آن می توان تحت نظر فیزیوتراپ نرمش هایی با هدف افزایش قابلیت انعطاف عضلات و تاندون پشت ساق را شروع کرد.
- جراحی با هدف خارج کردن خون و دوختن انتهای عضله به تاندون ، هنگامی که آسیب دیدگی وسیع بوده و ورزشکار جوان و فعال است
مدت ادامه داشتن علائم بر حسب شدت آسیب متفاوت است ، کشیدگی ملایم معمولاً طی چند هفته بهبود می یابد درحالیکه کشیدگی های شدیدتر به زمانی معادل 6 هفته یا بیشتر نیاز دارد، البته توانایی های کامل حرکتی و ورزشی نیاز به ماهها تمرین و نرمش دارند.
اگر پارگی عضلانی درمان نشود ممکن است منجر به تشکیل بافت اسکار شود که در این صورت امکان پارگی مجدد در همان محل در آینده و به دنبال ضربه وجود دارد.
جلوگیری از آسیب:
می توان با انجام نرمشهای کششی عضلات ساق قبل از ورزش از کشیدگی و پارگی این عضلات جلوگیری کرد. این کار بخصوص در ورزشهای پرشی و جهشی اهمیت دارد.
ممنون از اطلاعات مفید.وبسایت شما. لطفأ راهنمایى بفرمایید که اگر درمان غلط براى کشیدگى عضلات پشت ساق پا (کیسه آب گرم و ماساژ) منجر به تورم و کمى کبودى شده است، چه باید کرد؟
سلام پیشنهاد می‌کنم به دکتر مراجعه کنید.
سلام ممنون از مطلب مفیدتون
من ۴ سال قبل در مبارزه ای مربوط به یکی از رشته های رزمی بخاطر اجرای فن حریف، درد شدیدی در ماهیچه های پشت ساق پای چپ حس کردم و بمدت ۳ سال استراحت کردم ولی متاسفانه در حال حاضر امکان دویدن بمدت ۱۰ دقیقه و یا پایین امدن از شیب کوه میسر نیست پزشک کایروپرکتیک بعد از بررسی ام آر آی گفت که متوجه آسیب نشد ولی طی مراجعه ای که به یکی از متخصصین ارتوپد داشتم گفتند که بافت و شکل ماهیچه ها بر اثر فشاری که وارد شده بهم ریخته و بعد از انبساط ماهیچه ها این درد ایجاد میشه و راهی برای درمان غیر از عمل جراحی نیست که ما توصیه نمیکنیم.ممنون میشم راهنمایی کنید