دفورمیتی شدید، درد و کاهش توانایی بیمار در انجام فعالیت های روزانه از اندیکاسیون های اصلی جراحی آرتروپلاستی کامل زانو می باشند.
بروز درد، تورم و کاهش دامنه حرکتی مفصل زانو و استخوان کشکک بعد از جراحی تعویض مفصل زانو رایج است، از این رو پروسه توانبخشی خصوصا فیزیوتراپی و تمرین درمانی پس از انجام جراحی تعویض کامل مفصل زانو در حصول نتیجه مطلوب عمل و کیفیت زندگی فرد بسیار اساسی و موثر است.
فیزیوتراپی بایستی در چند مرحله به خوبی اجرا شود تا مشکلاتی از قبیل درد، اکستنشن پا، محدودیت حرکتی و عدم پایداری در راه رفتن بطور قابل ملاحظه ای بهبود یافته و استقلال این افراد در انجام امور شخصی دچار اختلال نشود.
تقویت عضلات چهارسرران
عضله چهار سر ران فلکشن زانو را هنگام راه رفتن کنترل می کند، بنابراین ضعف آن منجر به کاهش سرعت راه رفتن، تعادل، توانایی بالا رفتن از پله، برخاستن از وضعیت نشسته و افزایش خطر افتادن می شود. در بیماران تحت جراحی تعویض کامل زانو، کاهش 60 درصدی قدرت عضله چهار سرران در یک ماه اول بعد از جراحی دیده می شود. بنابراین در اغلب موارد تمرکز برنامه توانبخشی معمول بر بهبود قدرت عضله چهار سر ران و همسترینگ و رسیدن به دامنه حرکتی مطلوب است .
تقویت عضلات ران
علاوه بر این، قدرت عضلات ابدکتور ران بیماران در مراحل پیشرفته استئوآرتروز زانو (قبل از جراحی) کاهش می یابد. این بیماران به دلیل فرار از درد زانو و کاهش نیروهای وارده بر غضروف آسیب دیده یا کاهش حس خالی کردن زانو، الگوی راه رفتن خود را تغییر می دهند، سرعت راه رفتن و طول قدم خود را کاهش داده و زمان ایستادن روی دو پا را افزایش می دهند. این عوامل به همراه کاهش فعالیت ، موجب ضعف عضلات ابدکتور ران می شود. در نتیجه ، ضعف عضلات ابدکتور ران از قبل از جراحی باقی می ماند و بعد از جراحی تعویض مفصل زانو ادامه دارد . طبق بررسی ها ، قدرت ابدکتورهای ران اندام جراحی شده یک ماه بعد از جراحی نسبت به روز اول بعد از جراحی 18 درصد کاهش می یابد. بنابراین، تقویت ابدکتورهای ران بعد از تقویت عضله چهار سر ران فاکتور مهمی در عملکرد بیماران دارد.
مطالعات نشان داده اند که روش درمانی فیزیوتراپی معمول همراه با تقویت عضلات ران می توانند در بهبود نتایج عملکردی پس از جراحی تعویض کامل یک طرفه زانو مؤثر باشند.
مدالیته های فیزیوتراپی
کاهش درد و افزایش جریان خون به دنبال استفاده از مدالیته ها شرایط مناسبی را برای تغذیه مطلوب عضلات فراهم می کند و منجر به ترمیم و بالانس هرچه بیشتر عضلات و درنهایت افزایش قدرت آ نها می شود. هر یک از این مدالیته ها جریان TENS و گرمای سطحی (IR) باعث فعال شدن مکانیسم های کنترل درد ، کاهش اسپاسم عضلانی و افزایش دامنه حرکتی می شوند.
حرکات توانبخشی پس از جراحی تعویض مفصل زانو شامل موارد زیر می باشند:
