آسیب های ناشی از پیچ خوردگی زانو
پیچ خوردگی زانو و آسیب عارضه ای رایج است که می تواند باعث آسیب رباط ها و غضروف زانو شود. هر فعالیتی که باعث خارج شدن زانو از محور طبیعی شود، می تواند منجر به پیچ خوردگی زانو شود. در بیشتر موارد پیچ خوردگی های زانو در حین فعالیت های ورزشی در هنگام پریدن و یا چرخش ناگهانی رخ می دهد. همچنین ضربه‌ی مستقیم به جلو و یا پشت زانو و یا افتادن بر روی زانو نیز ممکن است موجب پیچ خوردگی آن شود.
هنگامی که زانو بیش از حد پیچ می‌خورد، یک یا چند رباط ممکن است تحت کشش بیش از حد قرار گیرند. ساختارهایی که بیشتر در پیچ خوردگی زانو دچار آسیب می‌شوند عبارتند از:
- آسیب دیدگی رباط صلیبی قدامی(ACL) : پیچ خوردگی بیش از حد زانو شایع ترین علت آسیب ACL است و می تواند منجر به پارگی کامل ACL شود.
- آسیب منیسک زانو: در این موارد معمولاً منیسک داخلی دچار آسیب می شود. درد هنگام راه رفتن یا صاف کردن پا، تورم (معمولاً در عرض 48 ساعت) و در برخی موارد قفل شدن، جایی که قطعه پاره شده غضروف در مفصل زانو گیر می کند و از حرکت جلوگیری می کند.
- آسیب دیدگی رباط جانبی داخلی (MCL)
- آسیب رباط صلیبی خلفی (PCL): در افراد دچار پیچ خوردگی زانو، آسیب PCL نسبت به آسیب ACL شیوع کمتری دارد. PCL معمولاً زمانی آسیب می بیند که زانو بیش از حد به عقب خم می شود. علائم صدمات PCL معمولاً خفیف است و به همین دلیل ممکن است مورد توجه قرار نگیرد. اما این احساس وجود دارد که زانو کاملاً سرجایش نیست.
- آسیب دیدگی‌های چند لیگامانی: اغلب در اثر پیچ خوردگی زانو، بیش از یک ساختار آسیب می بیند.
درجه بندی آسیب
معمولا در پیچ خوردگی زانو و آسیب رباط زانو بر اساس میزان شدت به درجات زیر تقسیم می شود:
- درجه ۱: کشیدگی رباط که با استراحت و تغییر در نحوه انجام فعالیت ها، طی یک تا دو هفته بهبود می یابد.
- درجه ۲: با پارگی جزئی رباط همراه است در چنین شرایطی، محدود کردن یک سری فعالیت ها به مدت چهار تا شش هفته به بهبود علائم کمک می کند.
- درجه ۳: آسیبی که با پارگی کامل رباط همراه است و با توجه به نوع آسیب، بریس و یا جراحی نیاز می باشد.
باید توجه داشت که پیچ خوردگی زانو ممکن است همراه با دررفتگی و یا شکستگی های مفصل زانو باشد به همین خاطر، در پیچ خوردگی های زانو بررسی های بالینی و تشخیص دقیق، بسیار مهم است.
عوارض پیچ خوردگی زانو
پیچ خوردگی زانو می تواند منجر به درد و تورم، التهاب زانو، کبودی در اطراف زانو، بی ثباتی و محدود کردن عملکرد زانو شود. معمولا شدت علائم تا 48 ساعت بعد از آسیب شدید و به مرور زمان، کمتر می شود، که تا حد زیادی بستگی به میزان آسیب دارد.
هنگام بروز پیچ خوردگی زانو، بررسی اینکه کدام رباط آسیب دیده است و میزان شدت آسیب اهمیت دارد، بنابراین انجامMRI و سی تی اسکن به تشخیص دقیق تر کمک می نماید .
درمان آسیب های ناشی از پیچ خوردگی زانو و آسیب آن
با توجه به شدت آسیب دیدگی روش های درمان متفاوت است که می تواند شامل :
- استراحت کردن : از هرگونه فعالیت شدیدی که موجب وارد شدن فشار زیاد روی زانو می شود خودداری کنید
- استفاده از کمپرس سرد در 24 ساعت اول: استفاده منظم از یخ به مدت 10-15 دقیقه هر دو ساعت به کاهش تورم و درد کمک می کند.
- یک بانداژ کشی به کاهش التهاب کمک می کند (اما مطمئن باشید که زانوی خود را محکم نبسته باشید زیرا می تواند گردش خون را متوقف کند)
- بالا نگه داشتن پا به کاهش تورم کمک می‌کند
- استفاده از آتل یا بریس برای بی حرکت کردن زانو و یا استفاده از عصا برای برداشتن فشار وزن از روی زانو باشد که حداکثر تا یک هفته می تواند مفید باشد
- داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی (NSAID) : چنانچه درد غیر قابل تحمل باشد توصیه می‌شود که درمان دارویی پس از مشورت با پزشک متخصص مصرف شود
- فیزیوتراپی : در برخی از مواردی که نیاز به بهبود رباط های زانو ، کاهش تورم و بازگرداندن زانو به محدوده حرکتی کامل قبلی است
- جراحی: در صورتی که شدت آسیب دیدگی زیاد باشد و همراه با پارگی کامل رباط های زانو باشد جراحی ضرورت می یابد
مدت زمان بهبودی پیچ خوردگی زانو و آسیب های آن
زمان بهبودی به نوع صدمه دیدگی وارد شده به زانو بستگی دارد. بسیاری از آسیب های درجه ی ۱و ۲ در طول ۲ تا ۴ هفته بهبود می یابند، و در مواردی که مداخله‌ی جراحی انجام می شود به ۴ تا ۶ ماه جهت بهبودی نیاز دارند.
دکتر سلیمانها
متخصص ارتوپدی و فوق تخصص جراحی زانو ( mehran soleymanha )
استاد تمام گروه ارتوپدی دانشگاه علوم پزشکی گیلان و عضو انجمن جراحان زانو و آسیب های ورزشی
کلینیک زانوی رشت (rasht knee clinic)
