مشکلات ارتوپدی در کودکان

تا چه اندازه با مشکلات و بیماری های زانو اگاهی دارید؟یکی از مشکلات رایج زانو ، مشکلات ارتوپدی در کودکان است با ما در ادامه همراه باشید تا به این مشکلات و راه حل های آن بپردازیم.
ساختار سیستم اسکلتی کودکان از موقع تولد تا بلوغ دائماً در حال تغییر است، از طرف دیگر به علت توانایی بسیار بالای بدن کودکان در بهبود و ترمیم ضایعات، درمان بسیاری از آسیب‌های اسکلتی در سنین پایین راحت‌تر و موفقیت آمیزتر از بزرگسالان است.
تشخیص زودهنگام این بیماری‌ها نقش مؤثری در درمان، طول دوره درمان، کاهش عوارض بیماری و وسعت جراحی دارد.
و در صورت تأخیر در درمان نه تنها ممکن است نتیجه درمانی مناسبی حاصل نشود بلکه رشد استخوان و عضلات نیز تحت تأثیر قرار گرفته که می تواند تا پایان عمر زندگی فرد را دچار مشکل کند.

درمان بیماری های ارتوپدی در کودکان

درمان بیماری‌ها و مشکلات ارتوپدی در کودکان نسبت به بزرگسالان بسیار متفاوت است و در اغلب موارد روش‌های درمانی متفاوتی دارد.
مشکلات ارتوپدی در کودکان و  نوزادان و اطفال شامل دو دسته‌اند: یا مادرزادی هستند و یا پس از تولد در کودک بروز پیدا می‌کنند.

در رفتگی مادرزادی لگن:

در رفتگی لگن معمولا به هنگام تولد رخ نمی‌دهد بلکه از 7 ماهگی در دوران بارداری رخ می‌دهد که به دلیل وجود فیبرون رحمی یا چند قلویی رخ می‌دهد.
در رفتگی مادرزادی لگن به عنوان یک بیماری در ابتدای تولد با انجام غربالگری در بیمارستان‌ها به موقع شناسایی و
با بستن کمربند‌های مخصوص درمان می‌شود و در صورت نیاز با عمل جراحی بهبود می‌یابد.

پا چنبری (کلاب فوت):

این بیماری شایع ترین بیماری مادرزادی پا است به گونه‌ای است که پای نوزاد به داخل منحرف و قوسی شکل است.
شیوع آن در پسران دو برابر دختران است. در نیمی از موارد بصورت دو طرفه دیده می شود.

علت ایجاد آن ناشناخته است.
در یک چهارم بیماران یک سابقه خانوادگی از این بیماری وجود دارد.
اگر شما یا همسرتان یا یکی از فرزندانتان این عارضه را دارد احتمال اینکه فرزند بعدی شما دچار این مشکل شود بین 5-3 درصد است.
بچه هایی که کلاب فوت دارند احتمال اینکه مشکلات دیگری در مفصل ران داشته باشند وجود دارد؛
پس مفصل ران این بچه ها باید با دقت بیشتری به توسط پزشک معاینه شود.
شدت بیماری هر اندازه باشد معمولا درمان با روش های غیر جراحی شروع می شود.
پزشک معالج پای بچه را با مانورهای بخصوصی و در وضعیت های خاصی گچ گیری می کند.
اصلاح پا با این روش معمولاٌ بین 3-2 ماه طول می کشد.

احتمال عود مجدد این بیماری زیاد است.
پس برای جلوگیری از عود، وقتی شکل پا اصلاح شد بچه باید به مدت دو سال بریس مخصوصی را در شب بپوشد.
در حدود 5 درصد بیماران روش ذکر شده برای درمان کافی نیست و لازم است عمل جراحی انجام گیرد.

صافی کف پا

در سال‌های اول زندگی صافی کف پا به صورت طبیعی وجود دارد و حدود ۴ الی ۵ سالگی بتدریج قوس کف پا شکل می گیرد.
بنابراین صافی کف پا تا این سن نیازی به درمان ندارد.
صافی کف پا علل مختلفی دارد که مهمترین آنها سابقه فامیلی ، شلی لیگامانی، وجود استخوان فرعی ناویکولار و…است.
کودکانی که صافی کف پا دارند معمولاً از احساس درد و خستگی زودرس در ناحیه کف پا و ساق پا و همچنین ناتوانی در شرکت در فعالیت های ورزشی و مسابقات شاکی هستند.
یک متخصص ارتوپدی می تواند با گرفتن شرح حال و معاینه فیزیکی، صافی کفپا را تشخیص داده و درمان موثر را پیشنهاد کند.

انواع خاصی از صافی کف پا ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
به عنوان مثال، ممکن است کودکی دچار گرفتگی تاندون پاشنه (تاندون آشیل) باشد که حرکت پا را محدود می‌کند.
به ندرت، کودکی به کف پای بسیار صاف، دچار شود.
این کودکان در حرکت دادن مچ پا به سمت بالا و پایین و به طرفین مشکل دارند.
پای سفت و سخت می‌تواند باعث ایجاد درد شود و اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به آرتروز گردد.

روی پنجه راه رفتن

راه رفتن روی پنجه در میان کودکان نوپا که در حال یادگیری راه رفتن، به ویژه در سال دوم زندگی هستند، معمول است.
این گرایش اغلب در سن ۳ سالگی از بین می‌رود، ولیدر بعضی از کودکان ادامه می‌یابد.
راه رفتن روی پنجه به صورت گاه به گاه نباید موجب نگرانی باشد،
اما کودکانی که تقریبا همواره روی انگشتانشان راه می‌روند و این عادت را بعد از ۳ سالگی نیز ادامه می‌دهند، باید به پزشک مراجعه کنند.
روی پنجه راه رفتن مداوم در کودکان بزرگتر یا بر روی یک پا ممکن است به سایر مشکلات :
مانند فلج مغزی، اختلالات ضعف عضلانی، اوتیسم یا سایر مشکلات عصبی مرتبط باشد.

ناهنجاری‌های زانو:

زانوی پرانتزی

اغلب کودکان در سنین قبل از 2 سالگی زانویشان پرانتزی است اما جای نگرانی وجود ندارد و طبیعی است.
افرادی که بیشتر از 2 سال دارند و مبتلا به زانوی پرانتزی هستند باید توسط پزشک معاینه شوند؛
تا علت زمینه‌ای که باعث دچار شدن آنها به این بیماری شده پیدا شود و تحت درمان پزشک متخصص قرار بگیرند.
ابتلا به نرمی استخوان، وجود اشکالات در نحوه نشستن، بیماری‌های صفحه رشد در کودک، ابتلای مادر به بیماری‌های ویروسی و یا آسیب‌های وارد شده به جنین در 3 ماهگی می‌تواند باعث ناهنجاری‌هایی در اندام‌های کودک شود.

در حال حاضر نوزادان پس از تولد توسط پزشک مورد بررسی و معاینه قرار می‌گیرند تا دچار مشکلات ارتوپدی نباشند.
به صورت کلی به والدین توصیه می‌شود با مشاهده کوچک‌ترین مشکل در اندام کودکانشان به پزشک متخصص مراجعه کنند.
درمان این عارضه در سنین پایین با استفاده از کفش طبی امکان پذیر است اما در سنین بالا ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
با توجه به اینکه سائیدگی زانو در افراد مبتلا به زانوی پرانتزی بیشتر از دیگران است،
به این افراد توصیه می‌شود از چاقی و اضافه وزن جلوگیری کنند ،
و اگر دچار نرمی استخوان نیز هستند باید ابتدا برای درمان بیماری‌شان اقدام شود.

در رفتگی مادرزادی زانو

یک بیماری نادر است که در آن یک یا هر دو زانوی نوزاد امتداد طبیعی را ندارد.
درمان اکثر بچه ها با استفاده از روش های غیر جراحی موفقیت آمیز است.
درمان معمولا بصورت گچ گیری کل اندام تحتانی است ،
و سپس پزشک هر 2-1 هفته گچ را عوض کرده و زاویه زانو را به حالت طبیعی نزدیکتر می کند.
بعد از اینکه زاویه مفصل زانو به 90 درجه رسید گچ 4-2 هفته دیگر هم می ماند،
و سپس بیمار باید به مدت 6-4 هفته از بریس زانو استفاده کند ،
و بعد از آن به مدت 6-4 هفته دیگر هم از بریس فقط در شب استفاده می کند.
گاهی اوقات ممکن است بعد از درمان به علت ضعیف بودن رباط های اطراف زانو، مفصل قدری ناپایدار باشد.
ولی این ناپایداری معمولا مشکلی برای بچه بوجود نخواهد آورد و می تواند به خوبی در فعالیت های ورزشی شرکت کند.

دکتر مهران سلیمانها:

متخصص ارتوپدی – فوق تخصص جراحی زانو در رشت