آسیب های ورزشی زانو در نوجوانان

آسیب های ورزشی زانو در نوجوانان

با افزایش تعداد کودکان و نوجوانان شرکت کننده در فعالیت های ورزشی، بروز آسیب های ورزشی به ویژه آسیب های ورزشی زانو در نوجوانان افزایش یافته است. همه آسیب‌های جدی زانو از ضربه‌های شدید ناشی نمی‌شوند. آسیب هایی که جزئی به نظر می رسند نیز می توانند عواقب جدی داشته باشند.

نادیده گرفتن آسیب‌های ورزشی زانو در نوجوانان و عدم مراجعه به موقع جهت درمان عوارض در پی دارد که اغلب منجر به تاخیر در بهبود و بازگشت به ورزش می شود، یا ممکن است یک آسیب قابل درمان را به آسیبی تبدیل کند که درمان آن دشوار می شود و حتی در برخی موارد، می تواند منجر به آسیب جدی شود که نوجوان را از ادامه  ورزش باز دارد.

آسیب های ورزشی زانو در زانوی نوجوان، می تواند شامل موارد زیر باشد:

شکستگی (شکستن صفحات رشد):

شکستگی صفحه رشد می تواند یک آسیب بسیار جدی باشد که می تواند رشد صحیح استخوان را متوقف کند. این شکستگی ها ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند و باید توسط جراح ارتوپد درمان شوند.

بیماری Osgood-Schlatter :

این عارضه سبب درد جلو و پایین زانو ( روی قسمت بالای استخوان درشت نی)، حساسیت در لمس و تورم می شود. می تواند ناشی از کشش‌ یا آسیب‌ مکرر باشد که با رشد این‌ ناحیه‌ تداخل‌ کرده‌ و باعث‌ التهاب‌ می‌گردد. نوجوانانی که در ورزش هایی شرکت می کنند که با دویدن، چرخیدن و پریدن همراه هستند( مانند بسکتبال، فوتبال، والیبال، تنیس، اسکیت و ژیمناستیک) ریسک بالاتری در ابتلا به این بیماری دارند. این عارضه با استراحت و تغییر در فعالیت تا حد زیادی بهبود می یابد .

بیماری Sinding-Larsen-Johansson:

یکی از آسیب های ورزشی زانو در نوجوانان بیماری Sinding-Larsen-Johansson است. این عارضه یکی از علل شایع درد جلوی زانو در کودکان و نوجوانان است که سبب التهاب و درد ناحیه زیر کشکک زانو و تاندون آن می شود.  این بیماری در اثر استفاده بیش از حد و میکروتروماهای تکراری در ناحیه اتصال تاندون پاتلا به قسمت پایینی پاتلا ، خصوصا در کودکانی که مرتبا فعالیت بدنی دارند و در ورزشکاران دیده می شود. در اکثر موارد درمان های غیر جراحی شامل استراحت، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDS) و فیزیوتراپی، نتایج خوبی دارند.

استئوکندریت دیسیکان (Osteochondritis dissecans):

در این عارضه بخش کوچکی از استخوان از بستر آن در مفصل زانو به علت کمبود خون رسانی از منطقه زیرین خود جدا می شود، در نتیجه، قطعه کوچکی از استخوان و پوشش غضروفی آن شروع به شکستن و شل شدن می کند . یک زمینه ارثی همراه با ضربه های مکرر مانند حرکات ورزشی سنگین می تواند موجب پیدایش این ضایعه باشد. این آسیب به طور بالقوه بسیار جدی است. دامنه درمان از استراحت تا جراحی است. در صورت عدم بهبودی علائم بالینی بعد از 6 ماه و یا اگر قطعه استخوانی که دچار نکروز شده از محل خود جابجا شده باشد باید درمان جراحی انجام شود.

کشکک دو تکه (Bipartite patella) :

استخوان کشکک در زمان تولد غضروفی است و در سنین کودکی به آرامی استخوانی می شود. در برخی موارد این غضروف از دو نقطه شروع به استخوانی شدن می کند و این دو کانون استخوانی هیچگاه به هم جوش نخورده و یکی نمی شوند. در نتیجه باعث ایجاد یک کشکک دو تکه یا  Bipartite patella می گردد. استراحت اولین خط درمان است، اما در صورت تداوم درد، ممکن است نیاز به جراحی باشد.

درد قدامی زانو:

یکی دیگر از آسیب های ورزشی زانو در نوجوانان درد قدامی زانو است. درد قدام زانو در نوجوانان بیشتر به دلیل استفاده زیاد از زانو یا انجام ورزش های سنگین بدون تمرین کششی ایجاد می شود. با این حال اختلالات آناتومی می توانند فرد را مستعد این درد کنند. این عارضه تواند به علل مختلفی مانند استفاده بیش از حد زانو ( افزایش ناگهان در شدت یا زمان فعالیت ورزشی )، عدم تعادل عضلانی، انعطاف پذیری ضعیف، هم ترازی ضعیف، بد شکلی یا قرارگیری نامناسب استخوان کشکک، یا معمولاً ترکیبی از اینها بروز نماید. تشخیص و درمان دقیق این عارضه متناسب با علت بروز آن توسط پزشک صورت می گیرد.

بی ثباتی کشکک:

این عارضه معمولا در اثر ترومای مستقیم بر روی زانو و یا چرخش یا خم شدن ناگهانی پا به وجود می آید. بی ثباتی کشکک می تواند از دررفتگی جزئی تا دررفتگی همراه با شکستگی متغیر باشد. دررفتگی جزئی اغلب می تواند به صورت محافظه کارانه درمان شود. دررفتگی با یا بدون شکستگی آسیب بسیار جدی‌تری است و معمولاً به جراحی نیاز دارد.

آسیب رباط‌های و منیسک‌های زانو:

رباط‌های زانو و منیسک‌ها در نوجوانان نسبت به بزرگسالان خاصیت ارتجاعی بیشتری دارند. وقتی نوجوانان به پایان رشد استخوان نزدیک می شوند، آسیب های آنها بیشتر شبیه بزرگسالان می شود و بیشتر مستعد آسیب های منیسک و رباط متقاطع قدامی (ACL) می شوند. این آسیب ها شامل:

• آسیب رباط صلیبی قدامی (ACL):

این آسیب اغلب به دلیل پیچ خوردن زانو، برخورد ، توقف ناگهانی در حین دویدن، یا پریدن و فرود نامناسب ایجاد می شود. آسیب های غیر تماسی ACL نسبت به آسیب های تماسی شایع تر می شوند. دختران نوجوان در معرض خطر بالایی هستند. آسیب های ترکیبی با MCL یا منیسک ها شایع هستند.

• آسیب رباط جانبی داخلی (MCL):

این آسیب ناشی از ضربه جانبی به زانو است. درد در قسمت داخلی زانو احساس می شود. آسیب‌های MCL به ندرت به جراحی نیاز دارند و به خوبی به بریس های محافظ و درمان محافظه کارانه پاسخ می دهند.

• آسیب منیسک:

این آسیب معمولاً در اثر پیچ خوردگی به وجود می آیند. زانو اغلب متورم می شود، گیر می کند و/یا قفل می شود. در اغلب موارد این نوع آسیب به جراحی آرتروسکوپی نیاز دارد.

آسیب های زانو در نوجوانان چگونه تشخیص داده می شود؟

در بیشتر موارد، یک شرح حال خوب و معاینه فیزیکی توسط متخصص پزشکی ورزشی نوجوانان، تشخیص دقیق را ارائه می دهد.

پزشک می تواند با گرفتن تاریخچه پزشکی بیمار، از جمله هرگونه آسیب قبلی، و همچنین سابقه خانوادگی آسیب مشابه، و با انجام معاینه فیزیکی، تشخیص را بدهد. سن، جنسیت و میزان مشارکت نوجوان در ورزش نیز مهم است.

علاوه بر این تصویر برداری رادیوگرافی و ام آر ای می توانند در تشخیص دقیق موثر باشند.

دکتر سلیمانها

متخصص ارتوپدی و فوق تخصص جراحی زانو ( mehran soleymanha )
دانشیار گروه ارتوپدی دانشگاه علوم پزشکی گیلان
عضو انجمن جراحان زانو و آسیب های ورزشی