شکل پشت ناحیه کشکک زانو (پاتلا) در حالت نرمال V شکل است. استخوان پاتلا بر روی شیار جلوی استخوان ران به نام شیار تروکلئار (trochlear) قرار دارد. زمانی که زانو خم و راست می شود پاتلا روی این شیار بالا و پایین می رود.
درحالت اکستنشن کامل زانو ، کشکک در بالای شیار تروکلئار بر روی یک پد چربی قرار می گیرد، وقتی زانو خم می شود، کشکک بر روی شیار تروکلئار قرار می گیرد.
کناره ی پاتلا و دیواره های شیار تروکلئار باید تقریبا موازی هم باشند. سطح پشتی کشکک بعضی از افراد به شکل L یا کاملاً مسطح می باشد که باعث می شود پاتلا به درستی در شیار تروکلئار استخوان ران قرار نگیرد، به این حالت دیسپلازی پاتلار یا بد شکلی سطح کشکک گفته می شود.
این ناهنجاری ممکن است به تنهایی یا در ارتباط با سایر ناهنجاری های مادرزادی وجود داشته باشد ، به این حالت که در برخی افراد شیار تروکلئار کم عمق یا صاف است که دیسپلازی تروکلئار (trochlear dysplasia) نامیده می شود.
چنانچه دیسپلازی تروکلئار به همراه دیسپلازی پاتلا با هم در فرد مشاهده شوند patellofemoral dysplasia نامیده می شود.
در طبقه بندی Wiberg اشکال پاتلا را به 3 دسته تقسیم شده است:
- نوع I: کشکک نرمال V شکل با کناره های متقارن و تقریبا یکسان
- نوع II : کشکک L شکل، با کناره های جانبی بلند تخت و یک کناره داخلی عمودی کوتاه
- نوع III : کشکک به طور کامل صاف، بدون کناره های داخلی قابل توجه که وجه میانی به طور قابل توجهی کوچکتر است
عوارض :
استخوان کشکک از مفصل زانو محافظت می کند و عضلات چهار سر ران را به استخوان تیبیا متصل می کند و باعث افزایش راندمان عضله چهار سر ران می شود. یک کشکک V شکل نرمال باعث می شود تنش های تماسی وارد شده به مفصل پاتلوفمورال به طور مساوی از طریق کناره های داخلی و جانبی کشکک به هر طرف شیار تروکلئار توزیع و پخش شوند.
دیسپلازی کشکک باعث می شود هنگام حرکت زانو ، فشار بیشتری بر روی غضروف وارد شده و منجر به کشش اضافی تاندون ها و لیگامانها و همچنین فرسایش غضروف مفصلی و آرتریت زانو شود.
علائم دیسپلازی پاتلا:
- درد در قسمت جلوی زانو
- اختلال در راه رفتن
- ریسک بالای دررفتگی و ناپایداری پاتلا
تشخیص:
تنها راه اندازه گیری صحیح و دقیق دیسپلازی پاتلا استفاده از اشعه ایکس در حالت پاتلار Skyline است . گرافی از از بالا و قسمت سر زانو زانو در حالتیکه زانو حدود 30 تا 45 درجه خم شده انجام می گیرد.
درمان دیسپلازی پاتلا:
گزینه های درمان با توجه به شدت عوارض ایجاد شده از دیسپلازی پاتلا متفاوت است:
- فیزیوتراپی ، تمرینات توانبخشی و تقویت عضلات چهار سر ران
- پاتلوپلاستی: در این جراحی با اصلاح برامدگی پاتلا می توان ثبات ، محوریت و شیب جانبی پاتلا را بهبود بخشید.
