سندرم پلیکا (Plica) چیست ؟ علت، علائم و درمان
سندرم پلیکا (Plica) : دور تا دور مفصل زانو توسط کپسولی به نام کپسول مفصلی پوشیده شده است.این کپسول تا حد زیادی در پایداری مفصل زانو موثر است. سطح داخلی کپسول مفصل زانو یک پرده بافتی نازک به نام غشای سینوویال وجود دارد. گاهی اوقات قسمتی از غشای سینوویال به درون فضای مفصلی چین میخورد و یک پلیسه یا چین خوردگی (synovial fold) درست میکند. این چین که به آن پلیکا Plica نیز می گویند مانند پرده نازکی به درون فضای مفصلی برجسته میشود. پلیکا معمولا در قسمت داخلی زانو قرار دارد.
سندرم پلیکا (Plica Syndrome)
پلیکا در حالت عادی مشکلی برای زانو ایجاد نمی کند ولی گاهی بر اثر فعالیت های بدنی خاص و حرکات مداوم در زانو تحریک میشود. حرکاتی که در آن ها زانو مکرراً خم و راست میشود مانند دویدن، دوچرخه سواری و یا بالا و پایین رفتن از پله میتواند موجب ساییده شدن پرده پلیکا در سطح داخلی زانو شده و آن را تحریک و ملتهب کند.گاهی اوقات بر اثر یک ضربه ناگهانی به زانو (مثلا افتادن از بلندی یا در حین تصادف) پلیکا تحت کشش ناگهانی قرار گرفته و ملتهب و متورم میشود. بعد از مدتی این التهاب فروکش میکند ولی بافت سینوویال پلیکا کلفت میشود. این پلیکای کلفت شده بیشتر مستعد آسیب بوده و موجب میشود بعد ها بیمار حتی با ضربات و یا فعالیت های خفیف تر دچار التهاب پلیکا و در نتیجه درد زانو شود.
علائم
درد زانو اولین و مهم ترین علامت سندرم پلیکا می باشد.این درد هنگام بالا پایین رفتن از پله و خم کردن زانو بدتر می شود. همچنین موقع خم کردن زانو ممکن است، صدای کلیک شنیده شود. این صدا به علت لغزش پلیکای ضخیم شده بر روی سطح کندیل استخوان ران درون مفصل زانو است. در این شرایط پلیکا بسیار آسیب پذیر شده و نسبت به لمس حساس میشود. در افراد لاغر اندام، ممکن است بافت تشکیل دهنده پلیکا به صورت یک نوار حساس در زیر پوست ناحیه زانو احساس شود. در موارد نادری هم ممکن است باعث تورم مفصل زانو شود.
تشخیص
تشخیص سندرم پلیکا میتواند بسیار مشکل و چالش برانگیز باشد. بسیاری دیگر از مشکلات و بیماریهای زانو هستند که موجب بروز علادم کاملا مشابه با سندرم پلیکا میشوند و پزشک تنها در صورتی سندرم پلیکا را تشخیص میدهد که ابتلا به بیماریهای دیگر رد شده باشد.
- شرح حال: تشخیص این عارضه با گرفتن شرح حال بیمار آغاز می شود. معمولا بیماران سابقه ترومای مستقیم به ناحیه قدامی زانو را ذکر می کنند. درد در ناحیه قدامی داخلی زانو و در هنگام باز کردن کامل زانو احساس می شود.
- معاینه فیزیکی: در معاینه تندرنس و click در ناحیه قدامی داخلی لمس می شود.
- MRI: از MRI برای مشاهده بافت نرم استفاده می گردد. هدف از تصویربرداری از زانو این است که بافت فیبروزی روی پرده ی پلیکا دیده شود و همچنین سایر مشکلات و بیماریهای احتمالی مفصل زانو رد شوند. MRI در نماهای Axial و Sagittal خواسته می شود.
- آرتروسکوپی: قطعی ترین راه برای تشخیص سندرم پلیکا، انجام آرتروسکوپی زانو است. البته در حین انجام آرتروسکوپی علاوه بر تشخیص قطعی سندرم پلیکا، میتوان با برداشتن قسمت های ملتهب و برجسته پلیکا، همزمان بیماری را نیز درمان نمود. البته انجام آرتروسکوپی، اولین اقدام درمانی نیست و همیشه در ابتدا روشهای درمان غیر جراحی و غیر تهاجمی تجویز میشوند.
درمان
درمان در مرحله اولیه اقدامات غیر جراحی است که شامل موارد زیر می باشد :
- اجتناب از انجام فعالیت هایی که درد را بیشتر میکنند مانند دویدن، دوچرخه سواری و یا بالا و پایین رفتن از پله
- استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)
- تقویت عضلات اطراف زانو مانند عضلات چهار سر ران و همسترینگ
- تزریق کورتیکواستروئید روی plica
در صورتیکه اقدامات فوق نتوانند درد بیمار را کاهش دهند با انجام جراحی آرتروسکوپی plica به صورت کامل خارج می گردد. (Arthroscopic excision)
جراحی آرتروسکوپی سندرم پلیکا
دوستان عزیز برای مشاهده مشکلات و بیماری های زانو کلیک کنید.
متخصص ارتوپدی – فوق تخصص جراحی زانو در رشت
